Erzincan Mengücek Gazi Eğitim ve Araştırma Hastanesi’nde Çocuk Sağlığı ve Beslenme Üzerine Önemli Açıklamalar
Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Bölümü Dr. Öğretim Üyesi Muhammed Talha Karadoğan, beslenmenin vücut üzerindeki kritik etkilerini vurgulayarak, “Yetersiz veya dengesiz beslenme, vücutta birçok sistemi olumsuz yönde etkileyebilen malnütrisyon adı verilen durumlara yol açabilir. Bu durumlar, beslenmenin içerik ya da miktar olarak hem yetersiz hem de aşırı olması nedeniyle ortaya çıkan çeşitli problemleri kapsamaktadır. Sağlıklı bir yaşam sürdürebilmek için beslenmenin yaş, cinsiyet ve bireyin ihtiyaçlarına uygun bir şekilde yeterli ve dengeli olması şarttır. Hem dünya genelinde hem de ülkemizde gerçekleştirilen pek çok araştırma, farklı beslenme sorunlarının varlığını ortaya koymaktadır. Bu sorunlar arasında zayıflık, boy kısalığı, bazı temel vitamin ve mineral eksiklikleri, obezite, kalp damar hastalıkları, diyabet gibi kronik hastalıklar ve enfeksiyöz hastalıklar bulunmaktadır.” dedi.
Dr. Karadoğan, okul çağındaki çocukların beslenmesine ilişkin şu bilgileri paylaştı: “Okul çağı, kabaca 6-12 yaş arasını kapsayan dönemdir. Bu dönemde, besinlerden alınan enerji miktarı kadar protein alımının da önemi büyüktür. Okul çağındaki çocuklarla ilgili yapılan çalışmalar, beslenmenin beş ana grupta sınıflandırıldığını göstermektedir. Bu sınıflandırma, besin piramidi veya beslenme tabağı olarak ifade edilmektedir. Bu gruplar şunlardır:
- Ekmek, tahıl, pirinç, makarna grubu
- Meyve ve sebze grubu
- Et, tavuk, balık grubu
- Yumurta, peynir, süt ve yoğurt grubu
- Şeker grubu
Piramidin her bir grubundan yeterli ve dengeli bir şekilde beslenmek son derece önemlidir. Bu içerikler, yaşa ve bireysel ihtiyaçlara göre değişiklik göstermektedir. Bu nedenle ailelerin, beslenme konusunda sağlık profesyonellerinden destek almaları büyük bir fayda sağlayacaktır. Yapılan araştırmalar, ülkemizde çocuk yaş grubunda en çok ihmal edilen öğünün kahvaltı olduğunu ortaya koymaktadır. Diğer çalışmalar, kahvaltı yapan çocukların ders başarılarının daha yüksek olduğunu, daha az yorgunluk hissettiklerini ve daha yüksek bir özgüvene sahip olduklarını göstermektedir. Ayrıca, obezite sıklığının daha düşük olduğu da belirlenmiştir. Bu nedenlerden dolayı, çocuklarda kahvaltı atlanmaması gereken kritik bir öğün olarak öne çıkmaktadır.
Okul çağı çocukları, tatil dönemleri dışında günün büyük bir kısmını okulda geçirmektedir. Okulda geçirdikleri süre boyunca ebeveyn kontrolünden uzak kalan çocuklar, sağlıklı beslenme şartlarını taşımayan gıdalarla karınlarını doyurabilmekte veya öğün atlayabilmektedirler. Ayrıca, yeterli çeşitlilikte ve kalori miktarında besin tüketiminden uzak kalabilirler. Bazı ebeveynler, çocuklarının dengeli beslenebilmesi için yemekhanesi olan okulları tercih edebilmekte, evden okula yemek götürmesini sağlamakta ya da evde yemek yemesini sağlamaktadır. Ancak, ciddi bir kısım okul çocuğu, okul kantinlerinde tost, ayran, çikolata gibi sağlıksız ürünlerle veya yakın marketlerden aldıkları ambalajlı gıdalarla öğünlerini geçirebilmektedir. Milli Eğitim Bakanlığı tarafından okul kantinlerinde bazı ürünlerin satışının engellenmiş olmasına rağmen, ailelerin çocuklarının okulda geçirdikleri süre boyunca beslenmelerini takip etmeleri ve yönetmeleri son derece önemlidir.”
Ergenlik Döneminde Beslenme Alışkanlıkları
Dr. Öğretim Üyesi Karadoğan, ergenlik döneminde beslenmeye ilişkin şu bilgileri paylaştı: “Ergenlik dönemi, farklı sınıflandırmalar mevcut olsa da, Dünya Sağlık Örgütü tarafından 10-19 yaş arası bir dönem olarak kabul edilmektedir. Bu dönem, bireylerin hayatında büyük değişimlerin ve gelişimlerin yaşandığı önemli bir süreçtir. Fiziksel, ruhsal ve sosyal gelişimlerin yanı sıra, bireyler bu dönemde hayatları boyunca sürecek bazı alışkanlıkları edinir. Beslenme alışkanlıkları da bu alışkanlıklardan biridir. Yanlış beslenme alışkanlıkları, malnütrisyonla sonuçlanabilecek biçimde yine bu dönemde edinilebilmektedir. Arkadaş çevresinde veya izlenen dizi/filmlerdeki hatalı beslenme tarzları, en çok ergenlik döneminde etkili olmaktadır. Bu yaş grubunda sıkça karşılaşılan hatalı beslenme alışkanlıklarından biri de, sağlık profesyonellerinin çok önem verdiği kahvaltının atlanmasıdır. Farklı çocukluk gruplarında sağlıklı beslenmenin içeriği, miktarı ve çeşitliliği değişiklik gösterebilir. Bu nedenle, yaş, cinsiyet ve bireysel ihtiyaçlara göre çocuklara sağlıklı bir beslenme düzeni kazandırmak son derece önemlidir. Ayrıca, zararlı gıdaların ve abur cubur olarak adlandırılan yiyeceklerin aşırı tüketiminden çocukların kaçınması sağlanmalıdır. Aileler, çocuklarının beslenmesi ve sağlıklı gelişimi konusunda bir şüphe duyduklarında mutlaka bir sağlık profesyonelinden destek almalıdır.”
