
Yaşlı Ağaçların Sera Gazı Emme Kapasitesi Arttı
İngiltere’deki Birmingham Üniversitesi’nden bilim insanları, yaşlı ağaçların gezegenin iklim değişikliği nedeniyle artan sera gazı emisyonlarını yakalama ve emme yeteneklerini geliştirebildiklerini keşfettiler. Bu önemli çalışma, yaşlı meşe ağaçlarından oluşan bir ormanda gerçekleştirildi ve ağaçların normalin üzerinde karbondiokside maruz bırakıldığı yedi yıl boyunca gözlemler yapıldı.
Araştırma, ağaçların bu değişime karşı gösterdiği tepkiyi ortaya koyuyor. Yapılan gözlemler, yaşlı meşe ağaçlarının gövde alanlarını genişleterek daha fazla karbondioksit hapsedecek şekilde adapte olduklarını gösterdi. Profesör Rob MacKenzie, Birmingham Orman Araştırmaları Enstitüsü’nün Direktörü ve çalışmanın yazarlarından biri olarak, bu bulguların iklim değişikliğiyle mücadelede yaşlı ormanların korunmasının önemini vurguladığını belirtiyor.
Dünya genelinde her altı saniyede bir futbol sahası büyüklüğünde birincil ormanın kaybedildiği tahmin ediliyor. MacKenzie, “Bunun umut verici ve olumlu bir örnek olduğunu düşünüyorum,” diyerek devam ediyor: “Yerleşik ormanların dikkatli bir şekilde yönetilmesi gerektiğini gösteren bir bulgu. Yaşlı ormanlar, ekosistemimiz için son derece kritik bir rol oynuyor. Kesinlikle onları kesmememiz gerekiyor.”
Bu çalışmanın sonuçları, MacKenzie’nin 2016’daki başkanlığında Birmingham Üniversitesi tarafından yürütülen Free-Air Carbon Dioxide Enrichment (Serbest Hava Karbondioksit Zenginleştirme – FACE) deneyinin bir parçası. Bu deney, İngiltere’nin batısındaki Staffordshire bölgesinde 52 dönüm arazide yer alan bir ormanda gerçekleştiriliyor ve amacı, değişen iklimin ormanlar üzerindeki etkilerini gerçek zamanlı olarak izlemek.
Ormanda 180 yıllık meşe ağaçları bulunmaktadır. Uzmanlar, 40 metreye kadar yükselen bu ağaçların arasına bir boru ağı yerleştirerek, her gün ormana karbondioksit üflüyorlar. Bu deneme, sera gazı emisyonlarını azaltmak için önlem alınmadığı takdirde dünyanın karşılaşabileceği koşulları simüle etmeyi amaçlıyor. Yedi yıl süren gözlemler sonucunda, FACE projesinde görevli uluslararası araştırmacılar, yüksek karbondioksit seviyelerine maruz kalan meşe ağaçlarının daha üretken hale geldiğini tespit etti. Ağaçların gövdelerini yaklaşık yüzde 10 oranında genişlettiği ve bu sayede daha fazla karbondioksit hapsedeceği gözlemlendi.
Ağaçlar, havadan karbondioksidi çektiklerinde bunu farklı şekillerde kullanabiliyor. Yaprak ve kök üretimi, kısa süreli bir karbondioksit depolama yöntemi olarak değerlendiriliyor çünkü yapraklar döküldüğünde veya yeni kökler öldüğünde, depolanan karbon yeniden atmosfere salınıyor. Ancak uzmanlar, ormandaki ağaçların gövdelerini genişleterek karbondioksidi yıllarca depolama kapasitesine ulaştığını belirtiyor.
Yaşlı Ağaçların Geleceği
Daha önceki araştırmalar, genç ağaçların da karbondioksit emme oranlarını artırabileceğini göstermişti. Ancak, yaşlı ormanların aynı uyum yeteneğine sahip olmadığı düşünülüyordu. BBC’ye konuşan Profesör MacKenzie, yaşlı ağaçların davranışını anlamanın önemli olduğunu, çünkü dünya üzerindeki ağaç örtüsünün büyük bir bölümünün yaşlı ormanlardan oluştuğunu ifade ediyor.
Olumlu bulgulara rağmen, MacKenzie, “Bu kesinlikle fosil yakıt salımlarımız için sihirli bir değnek değil,” diyor ve şöyle devam ediyor: “Dünyada mevcut hızımızla fosil yakıt yakmaya devam etmemize izin verecek kadar ormanlık alan yaratmamızın kesinlikle bir yolu yok.”
Birmingham Üniversitesi’nde karbondioksit üfleyen borular, ağaçların etrafındaki ekosistemi bozmamak amacıyla kademeli olarak eklendi. Araştırmanın süresi 2031 yılına kadar uzatıldı ve bilim insanları, ağaçların bu davranışının devam edip etmeyeceğini izlemeye devam edecek. ABD’deki Tennessee Üniversitesi’nde profesör ve çalışmanın yazarlarından biri olan Dr. Richard Norby, “FACE deneyinin devam etmesi çok önemli çünkü tepkilerin zaman içinde değişebileceğini biliyoruz. Daha uzun süreli veriler, sonuçlara olan güvenimizi artırır,” diyor.
Araştırmacılar ayrıca, yüksek karbondioksit seviyelerinin ağaçların ömrü ve böcekler gibi diğer canlılar üzerindeki etkilerini de incelemeyi umuyorlar. Bu deney sırasında, bilim insanları, farklı hava koşullarının bir sonucu olarak bazı böcek türlerinde bir artış gözlemlediklerini de ekliyor.
- Karbon yakalama teknolojisi nedir ve dünyayı kurtarabilir mi?
- İklim değişikliği konusunda 5 yanlış iddia
- Ormanlara yasal haklar verilebilir mi, tüzel kişiliği olan ormanlar var mı?