Paris Olimpiyatları’nda hangi Avrupa ülkesi en iyi performansı gösterdi? Cevap o kadar basit olmayabilir.
Öncelikle madalyaları nasıl saydığınıza bağlı; toplam sayıya göre mi, altınlara göre mi, yoksa ağırlıklı puan sistemi mi kullanıyorsunuz?
Ayrıca her ülkenin sosyo-ekonomik ve demografik özellikleri birbirinden önemli ölçüde farklılık gösteriyor ve bu da karşılaştırma yapmayı zorlaştırıyor.
Daha ayrıntılı bir analiz sunmak için Euronews, Avrupa ülkelerinin Paris Yaz Oyunları’ndaki olimpiyat performansını değerlendirmek amacıyla spordaki istihdam oranını ve kamu harcamalarını inceledi.
En iyisi kim? Kimin saydığına bağlı
Olimpiyatlarda ülkeleri karşılaştırmak için resmi bir madalya sayma sistemi bulunmuyor.
Uluslararası Olimpiyat Komitesi (IOC) belirli bir yöntemi açıkça onaylamaz. Ancak, resmi web sitesindeki mevcut sıralama altın madalya sayısına dayanmaktadır.
Medya kuruluşları, araştırmacılar ve uzmanlar madalyaları saymak ve ülkeleri sıralamak için çeşitli ağırlıklı puan sistemleri öneriyor.
Ağırlıklı puan sistemi, madalyaların göreceli değerini hesaba katar; altın, gümüşten daha değerlidir ve gümüş de bronzdan daha değerlidir. Örneğin, “3:2:1” sisteminde, altın madalya için üç puan, gümüş madalya için iki puan ve bronz madalya için bir puan verilir.
Ancak, bir altın madalyaya atanan değer değişebilir. Örneğin, Yaroslav Sergeyev’in makalesine göre, 2008’de The New York Times “4:2:1” sistemini kullanmıştır. 1908’de, İngiliz basını “5:3:1” ağırlıklandırmasını uygulamıştır.
Daha yakın zamanda, Topend Sports bir “6:2:1” modeli önerdi. Sonuç olarak, ağırlıklandırma sisteminin seçimi özneldir ve sıralama sonucunu etkileyebilir.
Madalya sayılarına bakıldığında Fransa, AB, EFTA, İngiltere ve AB’ye aday ülkeleri kapsayan Avrupa genelindeki tüm sayım sistemlerinde sıralamada başı çekiyor.
Bu sistemler arasındaki sıralamadaki en önemli fark Hollanda ile Büyük Britanya (Büyük Britanya Takımı) arasında.
Sadece altın madalya sayısı dikkate alındığında, Hollanda (15) Takım GB’yi (14) geride bırakıyor. Ancak, toplam madalya sayısı hesaba katıldığında, Takım GB açıkça ikinci sırada yer alıyor.
Örnek vermek gerekirse: Hollanda toplam 34 madalya kazanırken, Büyük Britanya 65 madalya elde etti. “4:2:1” sisteminde Hollanda 86 puan alırken, Büyük Britanya 129 puan topladı.
Gürcistan ve Belçika’nın sıralamaları da kullanılan sayım sistemine bağlı olarak değişir. Seçtiğiniz sisteme göre diğer ülkeler için kendi değerlendirmelerinizi yapabilirsiniz.
Madalyaların nasıl sayılacağı konusunda genel bir fikir birliği olsa bile, ülkeler arasındaki nüfus büyüklüğü ve kaynaklardaki önemli farklılıklar göz önüne alındığında, bu tek başına bir ülkenin Olimpiyat performansını doğru bir şekilde değerlendirmeye yetmez.
Bu nedenle birçok çalışma adil bir değerlendirme için kişi başına madalya ve kişi başına gayri safi yurtiçi hasıla (GSYİH) gibi diğer faktörleri de göz önünde bulundurur. Ancak bu yaklaşımların da kendi sınırlamaları vardır.
Daha fazla işe alım yapıp harcama yapmak faydalı mı?
Avrupa’da madalya sayısı, spor istihdam oranları ve spora yönelik devlet harcamaları arasındaki potansiyel bağlantıyı araştırıyoruz.
Öncelikle bunların Avrupa genelinde, özellikle verilerin mevcut olduğu AB üyeleri, EFTA ve AB’ye aday ülkeler arasında nasıl değiştiğine bir bakalım.
2022’de İskandinav ülkeleri, toplam istihdamın bir payı olarak spor profesyonellerinin istihdamında Avrupa’ya öncülük etti. İzlanda %2,6 ile bir uç değerdi, diğer dört İskandinav ülkesinin de oranları %1,1’in üzerindeydi.
Avrupa’nın en büyük ekonomileri arasında İspanya yüzde 1,2 ile en yüksek orana sahipken, onu yüzde 1 ile Fransa takip etti. Almanya’nın oranı ise sadece yüzde 0,6 ile oldukça düşük kaldı.
Sporda çalışan kişi sayısına 100.000 kişi başına bakıldığında, benzer bir eğilim ortaya çıkıyor ve İskandinav ülkeleri oranlarda lider konumda. İspanya ve Fransa da Almanya ve İtalya’dan daha yüksek oranlar kaydetti.
2022 yılında, hükümetin eğlence ve spor hizmetlerine yönelik toplam harcamaları, GSYİH’nin yüzdesi, toplam harcamanın yüzdesi ve milyon avro olarak ölçüldüğünde, AB ve üç EFTA ülkesi arasında önemli ölçüde değişiklik gösterdi.
Spor istihdamında olduğu gibi, Fransa ve İspanya’da rekreasyonel ve spor hizmetlerine ayrılan pay ve toplam harcamalar, Almanya ve İtalya’ya kıyasla daha yüksekti.
Bulgular nelerdir?
Euronews, Paris 2024 Olimpiyatları’ndaki performans ile bu değişkenler arasındaki olası bağlantıları incelemek için birkaç temel Pearson korelasyon testi uygulayarak konuyu derinlemesine inceledi.
Aslında, hükümetin eğlence ve spor hizmetlerine yaptığı toplam harcama (milyon avro cinsinden) ile her ülkenin Paris 2024 Olimpiyatları’nda kazandığı madalya sayısı arasında çok güçlü bir pozitif korelasyon bulunmaktadır.
Performansı değerlendirmek için toplam madalya sayısını mı yoksa ağırlıklı sistemi (4:2:1) mi kullandığımıza bakılmaksızın bu güçlü korelasyon geçerlidir.
Bu durum, kamu harcamaları daha yüksek olan ülkelerin Yaz Oyunları’nda daha fazla madalya topladığını gösteriyor.
Ancak, kamunun eğlence ve spor hizmetlerine yaptığı harcamaların GSYİH’ye oranı veya toplam harcamalara oranı olarak ölçüldüğünde anlamlı bir korelasyon görülmemiştir.
Ayrıca, toplam madalya sayısı dikkate alındığında veya ağırlıklı sistem (4:2:1) kullanıldığında, sporda istihdam edilen toplam kişi sayısı ile her ülkenin Paris 2024 Olimpiyatları’nda kazandığı madalya sayısı arasında çok güçlü bir pozitif korelasyon keşfettik.
Ancak, toplam istihdamın spordaki payı veya 100.000 kişi başına düşen çalışan sayısı olarak baktığımızda anlamlı bir ilişki bulamadık.
Bu sonuçlar, yaklaşık 30 Avrupa ülkesini kapsayan ön korelasyon testlerine dayanmakta olup, küresel ölçekte daha fazla araştırmaya ihtiyaç duyulduğunu vurgulamaktadır.
Spora yatırım yapmak ve daha fazla profesyonel işe almak çoğu zaman rekabetçi sonuçları iyileştirebilir.
Ancak, durum her zaman böyle değildir. Örneğin, Hollanda spor ve eğlence hizmetlerine daha az harcama yaparken Türkiye’den neredeyse sekiz kat daha fazla madalya kazandı. Benzer şekilde, Almanya İspanya’dan daha az harcama yaptı ancak iki katından fazla madalya kazandı.
