Uranüs: Güneş Sistemi’nin Gizemli Gezegeni
Uranüs, Güneş’e en yakın 7. gezegen olmasının yanı sıra, 5’i büyük olmak üzere toplamda 28 uydusu ile dikkat çekmektedir. Ancak bilim insanları, Uranüs’ün “ölü bir gezegen” olarak düşünülmesinin yanlış olabileceğini ortaya koyan yeni bulgular elde etti.
Yeni araştırmalar, Uranüs ve onun beş büyük uydusunun altında okyanuslar ve yaşamı destekleyebilecek koşulların bulunabileceğini göstermektedir. Şu ana kadar gezegen hakkında bildiklerimiz, NASA’nın Voyager 2 uzay aracının yaklaşık 40 yıl önce topladığı verilere dayanmaktaydı. Fakat yeni analizler, Voyager’ın verileri topladığı dönemde Uranüs’ü etkileyen güçlü bir güneş fırtınasının bulunduğunu ortaya koydu. Bu durum, gezegenin gerçek durumunu anlamamızı zorlaştırmıştı.
Uranüs, Güneş sistemi içindeki en soğuk gezegenlerden biridir. NASA’nın araştırmalarına göre, Uranüs’ün uydularından biri olan Miranda, yüzeyinin altında gizli okyanuslara sahip olma potansiyeli taşımaktadır. Voyager 2’nin Uranüs’ten gönderdiği ilk fotoğraflar 1986 yılına dayanıyor. O dönem elde edilen görüntüler, Uranüs ve büyük uyduları hakkında önemli bilgiler sunmuştu. Ancak bilim insanlarını asıl şaşırtan Voyager 2’nin gezegenle ilgili gönderdiği veriler oldu. Bu veriler, Uranüs ve uydularının inaktif olduğunu, dolayısıyla yaşam için uygun olmadığını gösteriyordu.
Uranüs’ü çevreleyen manyetik alan da tuhaf bir biçimde bozulmuş, basık bir yapı sergilemişti. Bu manyetik alan, gezegenden ve uydularından kopan gaz ve diğer materyalleri yakalayarak, okyanuslardan ya da başka jeolojik faaliyetlerden kaynaklanan potansiyel durumları gizliyordu. Ancak Voyager 2, bu bulgulara ulaşamayarak gezegeni “ölü” olarak sınıflandırmıştı. Bu durum, Uranüs’ü Güneş sistemimizdeki diğer gezegenlerden farklı kılan özelliklerden biriydi.
NASA Voyager 2, 1977’de uzaya fırlatıldı ve sırasıyla Jüpiter, Satürn, Uranüs ve Neptün’ü araştırdı. Yeni analizler, yıllardır süren bu gizemi çözmüş gibi görünüyor. Araştırmalara göre, Voyager 2 Uranüs’ü “kötü bir günde” ziyaret etmiş. Gezegen, inceleme sırasında bir güneş fırtınası etkisi altındaydı ve bu durum manyetik alanın bozulmasına neden olmuştu.
University College London’dan Dr. William Dunn, 40 yıldır Uranüs ile ilgili yanlış fikirlere sahip olduğumuzu belirtiyor: “Yeni bulgular, Uranüs’teki sistemin düşündüğümüzden çok daha ilginç olabileceğini ortaya koyuyor. Yaşam için gerekli koşullara sahip olabilecek uyduları da bulunabilir. Yüzeylerinin altında okyanuslar mevcut olabilir.”
NASA’nın Voyager programında çalışan Linda Spilker, Uranüs’ten gelen verilerin ardından 1986’da genç bir bilim insanı olarak görev alıyordu. Aradan geçen uzun yılların ardından hala aynı programda çalışıyor. Yeni sonuçlardan büyük heyecan duyduğunu ifade ediyor: “Sonuçlar büyüleyici. Uranüs’te yaşam potansiyeli olduğunu görmekten büyük heyecan duyuyorum. Voyager verileriyle bunca çalışma yapılmış olmasından memnunum. 1986’da topladığımız verilere geri dönüp bakılması ve yeni sonuçlar elde edilmesi heyecan verici.”
Dublin Advanced Studies’den Dr. Affelia Wibisono ise sonuçları “çok heyecan verici” olarak tanımlıyor: “Geçmiş verilere tekrar bakmanın ne kadar önemli olduğunu gösteriyor. Çünkü bazen bu verilerin arkasında gizlenen ve keşfedilmeyi bekleyen yeni bir olgu olabiliyor. Bu da uzay keşfi misyonlarının geleceğini şekillendirebilir.”
NASA’nın hedefi de tam olarak budur. Yeni planlara göre, Uranüs Orbiter ve Probe misyonu, gezegenin işleyişine yeniden bakmayı amaçlamaktadır. NASA, Satürn’ün uydularından Enceladus‘tan yükselen materyalleri, okyanus varlığının işareti olarak değerlendirmektedir. Bu durum Uranüs’ün uyduları için de geçerli olabilir mi? NASA’dan Dr. Jamie Jasinski, verilerin yeniden incelenmesi fikrini ortaya atan bilim insanı olarak, gelecekteki misyonların bunu hesaba katması gerektiğini vurguluyor: “Gelecekteki uzay aracını bazı özellikleri, Voyager 2’den gelen eski verilere göre şekillendirildi. Ancak bu veriler toplanırken olağan dışı koşullar etkiliydi. Şimdi geleceğin uzay aracını, yeni keşifler için ihtiyacımız olan özelliklere göre tasarlamalıyız.”
NASA’nın yeni Uranüs misyonunun, 2045 yılında gezegenle ilgili ufkumuzu daha da genişletecek sonuçlar ortaya çıkarması bekleniyor.
