Hale Etkisinin Keşfi
Daha önce Dünya dışında sadece Venüs’te görülen hale etkisi, renkli ve eşmerkezli ışık halkalarının gökkuşağına benzer şekilde dizilmesini ifade ediyor. Bu durum, gezegenin etrafında döndüğü yıldızdan gelen ışığın, tamamen homojen bir maddeden oluşan bulutlar tarafından yansıtılmasıyla ortaya çıkıyor.
WASP-76b: Demir Yağmurları ve Sıcaklıklar
Araştırmacılar, hale etkisinin gerçekleştiğine dair sinyali, Dünya’dan 637 ışık yılı uzaktaki gaz devi WASP-76b’den aldı. Bu ötegezegen, Jüpiter’in yaklaşık 1,8 katı büyüklüğünde fakat kütlesi Jüpiter’in yüzde 92’si kadar.
Gezegenin her zaman yıldızına dönük olan gündüz tarafı 2.400 santigrat dereceye ulaşan sıcaklıklara sahip. Bu sıcaklıkta demir buharlaştıktan sonra güçlü ve hızlı rüzgarlarla gezegenin daha soğuk olan gece tarafına taşınıyor ve burada damlacıklar halinde yoğunlaşmasıyla demir yağmuru yağıyor.
CHEOPS Gözlemleri ve Doğrulama
Avrupa Uzay Ajansı’nın Ötegezegen Tanımlama Uydusu (CHEOPS) tarafından yapılan gözlemler sonucunda hale etkisinin doğrulandığı takdirde bu olgu Güneş Sistemi dışında ilk kez tespit edilmiş olacak. CHEOPS, 2019’da başladığı görevinde WASP-76b’yi 23 kez gözlemledi.
Olivier Demangeon’un Yorumu
Astronomy & Astrophysics dergisinde yayınlanan araştırmanın yazarlarından Olivier Demangeon, “Güneş sistemimiz dışında hiç hale gözlemlenmemesinin nedeni, bu olgunun çok özel koşullara ihtiyaç duyması” diyor. Her şeyden önce atmosferik parçacıklar neredeyse mükemmel bir şekilde küresel, tamamen homojen ve uzun süre boyunca gözlemlenebilecek kadar kararlı olmalı.
Hale etkisinin doğrulanması, mükemmel derecede küresel damlacıklardan meydana gelen bulutların en az üç yıldır var olduğunu veya kendilerini yenilediğini kanıtlar. Bu tür bulutların varlığını o kadar uzun süre devam ettirebilmeleri için atmosfer sıcaklığının da sabitliğini koruması gerekiyor.
