Son dönemde sıkça karşılaşılan “toksik ebeveynlik” kavramı, çocuklar üzerinde ciddi olumsuz etkilere yol açabilmektedir. Psikoloji Bölümü Dr. Öğr. Üyesi Ayşe Su Kocayörük’e göre, Türkiye’de çocukların %20-30’u toksik ebeveyn davranışlarına maruz kalmaktadır. Bu durum çocuklarda depresyon gibi psikolojik sorunlara neden olabilmektedir. Ayrıca, depresyon vakalarının yarısının travmatik çocukluk deneyimleriyle ilişkili olduğu belirtilmektedir.
Toksik Ebeveynlik Kavramı
Toksik ebeveynlik, ebeveynlerin çocuklarını aşırı baskı altında tutması ve onların özgür gelişimini kısıtlamasını ifade eder. Kocayörük’e göre, toksik ebeveynler genellikle çocuklarına küçümseyici tavırlar sergiler, aşağılayıcı yorumlar yapar ve sürekli eleştirir. Bu ebeveynler, çocuklarını kendi uzantıları olarak görüp bireysel ihtiyaçlarını göz ardı ederler.
Nesilden Nesile Aktarım ve Çözüm Önerileri
Kocayörük’e göre, toksik ebeveynlik davranışları genellikle nesilden nesile aktarılmaktadır. Bu sorunun kökeninde genellikle ebeveynlerin kendi çocukluklarında benzer deneyimler yaşamış olmaları yatar. Çözüm olarak, çocukların ve ebeveynlerin durumun farkına varıp profesyonel yardım almaları önerilir. Terapistlerin bu süreçte önemli bir rol oynadığı belirtilir.
Ailelere ve Çocuklara Tavsiyeler
Çocuklarını dinlemeyi öğrenmeleri ve açık iletişim kurmaları gerektiğini belirten Kocayörük, bu sayede çocukların ihtiyaçlarının daha iyi anlaşılacağını ve ebeveyn tutumlarının değişebileceğini söyler. Çocukların öğretmen veya diğer aile bireyleriyle pozitif ilişkiler kurarak bu durumdan korunabileceği eklenir. Ayrıca, toksik ailelerle mücadelede çocukların ailelerini kabul ederek sınırlarını çizmelerinin ve öfke duygularından uzak durmalarının önemine değinilir.
