Son günlerde Batılı ülkeler ile Rusya arasında tarihi bir tutuklu takası gerçekleştirilmiş olup, bu süreçte 24 tutuklu serbest bırakılmıştır. Cumhurbaşkanlığı, Ankara’da MİT’in yürüttüğü operasyon sonucunda gerçekleştirilen bu değiş tokuşta, iki çocuğun da serbest bırakıldığını bildirmiştir. Rusya’da hapsedilen, aralarında Wall Street Journal muhabiri Evan Gershkovich’in de bulunduğu üç ABD vatandaşı, bu takas anlaşması ile özgürlüğüne kavuşmuştur. Diğer serbest kalan Amerikan vatandaşları arasında eski Deniz Piyadesi Paul Whelan ve Rus-Amerikan vatandaşı radyo gazetecisi Alsu Kurmasheva yer almaktadır. Ayrıca, Amerikan yeşil kart sahibi Rus muhalif siyasetçi Vladimir Kara-Murza’nın da ABD’ye gönderileceği belirtilmiştir. Takas edilen kişiler arasında Almanya’da cezaevinde bulunan ve Rusya Dış İstihbarat Servisi (FSB) subayı olmakla suçlanan Vadim Krasikov da bulunmaktadır.
Öne Çıkan İsimler
- Evan Gershkovich: ABD’li gazeteci Evan Gershkovich, geçtiğimiz günlerde casusluk suçlamasıyla 16 yıl hapis cezasına çarptırılarak yüksek güvenlikli bir Rus hapishanesine konulmuştu. Wall Street Journal muhabiri, ilk olarak geçen Mart ayında iş için gittiği Yekaterinburg kentinde güvenlik güçleri tarafından tutuklanmıştı. Savcılar, Gershkovich’i Amerikan Merkezi Haber Alma Teşkilatı (CIA) için çalışmakla itham etmiş, ancak gazete ve ABD yönetimi bu iddiaları kesin bir dille reddetmiştir. Gershkovich, Soğuk Savaş sonrasındaki en dikkat çekici casusluk davasında tutuklanan ilk ABD’li gazeteci olmuştur.
- Paul Whelan: 54 yaşındaki Paul Whelan, 2018 yılında Moskova’da casusluk şüphesiyle tutuklanmış ve 2020 yılında 16 yıl hapis cezasına çarptırılmıştır. ABD, Kanada, İngiltere ve İrlanda vatandaşlığına sahip olan Whelan, güvenlik danışmanı olarak Rusya’ya iş için gitmişti. Ailesi, Rus istihbaratı tarafından tutuklanma gerekçelerini sürekli olarak reddetmiştir.
- Alsu Kurmasheva: Gershkovich’in hüküm giydiği gün, Rus-Amerikan gazeteci Alsu Kurmasheva da gizli bir yargılama sonucunda altı buçuk yıl hapis cezasına çarptırıldı. ABD yönetiminin fonladığı Radio Free Europe/Radio Liberty’de editörlük yapan Kurmasheva, Rus ordusu hakkında sahte bilgi yaymakla suçlanmıştır. Eşi Pavel Butorin, Kurmasheva’nın “Say No To War” (Savaşa Karşı Çık) adlı kitabı nedeniyle tutuklandığını belirtmiştir. Bu kitap, radyonun Tatar-Başkır servisi tarafından yayımlanmış ve Ukrayna’daki savaşa karşı çıkan Rusların hikayelerini içermektedir.
- Vladimir Kara-Murza: Ukrayna savaşını eleştiren muhalif siyasetçi Vladimir Kara-Murza, geçen yıl “vatana ihanet” suçlamasıyla 25 yıl hapis cezasına çarptırılmıştır. Kara-Murza, Kremlin’in “özel askeri operasyon” olarak adlandırdığı savaşa karşı duruşunu açıkça ifade etmiş ve bu nedenle de hükümetin muhaliflere yönelik baskılarına karşı çıkmıştır.
- Vadim Krasikov: Almanya’da cezaevinde bulunan Vadim Krasikov, Rusya Dış İstihbarat Servisi (FSB) subayı olmakla suçlanmakta ve 2019’da Berlin’deki bir parkta eski bir Çeçen ayrılıkçıyı öldürmekten müebbet hapis cezasına çarptırılmıştır. Alman yargıçları, cinayetin Rus devleti tarafından emredildiğini öne sürmüştür.
- İlya Yashin: İlya Yashin, Ukrayna işgali sırasında tutuklanacağına kesin gözüyle bakarak diş hekimine gitmiştir. Hükümetin döktüğü kanla utanç içinde olmak yerine hapiste kalmayı tercih ettiğini belirten Yashin, sekiz buçuk yıl hapis cezasına çarptırılmıştır.
- Oleg Orlov: İnsan hakları aktivisti Oleg Orlov, Rusya’yı faşist bir devlet olarak nitelendirdiği ve Ukrayna’daki savaşı eleştirdiği için hapse atılmıştır. Daha önce Nobel ödüllü Memorial örgütünün başkanlığını yapan Orlov, Rus silahlı kuvvetlerini “defalarca itibarsızlaştırdığı” gerekçesiyle iki buçuk yıl hapis cezasına çarptırılmıştır.
Günlerdir Batı ve Rusya arasında bir tutuklu takası yapılacağına dair spekülasyonlar sürerken, bu takasın gerçekleşmesiyle birlikte iki tarafın ilişkileri hakkında yeni bir dönemin başlayabileceği düşünülmektedir.
