İzmir’de Yapay Zeka Dönemi Başlıyor
İzmir’i yapay zeka kullanımı açısından öncü şehirlerden biri haline getirmeyi hedefleyen İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Dr. Cemil Tugay, 21 Mayıs tarihinde Yapay Zeka ve Akıllı Şehirler Şube Müdürlüğü’nü kurarak bu alandaki ilk adımı atmış oldu. Kentin inovasyon ve teknoloji odaklı projeler geliştirmesi amacıyla İzmir İnovasyon ve Teknoloji A.Ş. bünyesinde kurulan bu müdürlük, İzmir ulaşımında yapay zeka uygulamalarını hayata geçirmek için hazırlıklara başladı.
Yapay zeka desteğiyle planlanacak toplu ulaşım seferleri, araçların doluluk oranları, trafik yoğunluğu ve insanların toplu ulaşım kullanım alışkanlıkları gibi veriler göz önünde bulundurularak ayarlanacak. Şehirde yaygınlaşacak insansız otoparklar, hem kaynak ve kağıt tasarrufu sağlarken hem de daha hızlı ve uygun fiyatlı bir otopark hizmeti sunacak. Ayrıca, seferlere çıkacak otobüslerin fiziksel hasarları, yapay zeka yardımıyla yalnızca birkaç saniye içinde tespit edilebilecek.
İzmirim Kart mobil uygulaması, sadece bakiye yüklenen bir platform olmaktan çıkarak İzmir’deki toplu ulaşıma dair her konuyu yapay zeka destekli bir sisteme dönüştürecek. Yapay zeka uygulamaları, yalnızca ulaşımla sınırlı kalmayacak; İzmirlilerin öneri ve şikayetlerini ilettiği Hemşehri İletişim Merkezi (HİM) de yapay zeka asistanı kullanmaya başlayacak. Bu uygulama, zaman kaybını önlemenin yanı sıra, farklı dönemlerde birden fazla tekrar eden şikayetlerin takibini yaparak ilgili birimlere raporlayacak.
FİLO TAKİP VE YÖNETİM SİSTEMİ
İzmir Büyükşehir Belediyesi İzmir İnovasyon ve Teknoloji A.Ş. Web ve Mobil Teknolojiler Şube Müdürlüğü, tüm araç filosu süreçlerinin yönetimini ve kayıt altına alınmasını sağlamak amacıyla İzmir ulaşımı için Filo Takip ve Yönetim Sistemi’ni hayata geçirecek. Bu sistem, yapay zeka desteği ile çalışarak araç takibi, şoför ve merkez irtibatı, bekleme süresi hesaplama ve optimizasyonu, olası rota dışına çıkma durumu tespiti, yakıt tüketimi ve araçların parça bakım bilgisi gibi birçok teknik özellik sunacak. Filo Takip ve Yönetim Sistemi, bir aracın sağlığını, güvenliğini ve seyir halindeki hareketlerini izleyerek merkeze raporlayacak. Ayrıca, Yapay Zeka Müdürlüğü’nün hazırlayacağı Sefer Optimizasyonu Çalışması yazılımına da veri sağlayacak.
SEFER PLANLARI YAPAY ZEKA İLE YAPILACAK
Yapay Zeka ve Akıllı Şehirler Şube Müdürlüğü tarafından hazırlanan Sefer Optimizasyonu Çalışması, Filo Takip ve Yönetim Sistemi’nden elde edilen verilerle sefer planlamasını düzenleyecek. Bu proje sayesinde planlanacak seferler, araçların doluluk oranları, trafik yoğunluğu ve insanların toplu ulaşım kullanım alışkanlıklarına göre ayarlanacak. İzmirli yurttaşlara daha verimli bir sefer hizmeti vermeyi amaçlayan çalışma, yaklaşan otobüsün kaç dakika sonra durakta olacağı bilgisinin yanı sıra, otobüsün anlık olarak bir duraktan diğer durağa gitme mesafesini yalnızca 15 saniye hata payıyla hesaplayacak. Bu veriler, yurttaşlar tarafından İzmirim Kart uygulaması üzerinden takip edilebilecek. Aktarma yapacak yolculara da büyük kolaylık sağlayacak uygulama, diğer toplu ulaşım araçlarına entegre bir şekilde çalışacak. Örneğin, feribot veya vapur gibi araçların tam dolulukla sefere çıkabilmesi için aktarma otobüslerinin ortalama varış süreleri hesaplanarak sefer aralıkları düzenlenecek. Sefer Optimizasyonu Çalışması, her gün 2 milyon binişin olduğu toplu taşıma sisteminde İzmirli yurttaşların daha konforlu yolculuk yapmasını sağlayacak.
İNSANSIZ OTOPARKLAR
İZELMAN AŞ. tarafından işletilen otoparkların da insansız otoparklara dönüşmesi planlanıyor. İnsanların çalışmadığı, abonelik aranmaksızın plaka tanıma sistemi ile hizmet veren insansız otoparklar, hem kaynak ve kağıt tasarrufu sağlayacak hem de daha hızlı ve uygun fiyatlı bir hizmet sunacak. Otopark başına yıllık 20 milyon liraya yakın tasarrufun sağlanabileceği bu sistem, yapay zeka destekli son teknolojinin uygulanmasıyla “Otopark 5.0” kavramını hayata geçirecek.
OTOBÜSLERİN MR’I ÇEKİLECEK
Projelendirilen Hasar Tespit çalışması, şehir içi ulaşımda kullanılan otobüslerin adeta MR’ını çekecek. Bir otobüsteki fiziksel hasarlar, yapay zeka sayesinde birkaç saniyede tespit edilebilecek. Yolcu otobüsü, sefere çıkmadan önce veya seferden döndüğünde oluşturulan bir tünelden geçerek, plakası tanımlanan otobüsler dört açıdan kameralarla görüntülenecek ve hasar kaynaklı fiziksel farklılıklar yapay zeka tarafından algılanacak. Bu sayede fiziksel hasarın iç donanıma zarar verip vermediği analiz edilecek. Hasar tespit edilen ve onarıma ihtiyaç duyan araçlar, bakım ve onarım birimlerine yönlendirilecek. Proje, güvenliği artırırken seferlerde kayıpları veya gecikmeleri de önleyecek.
YAPAY ZEKAYLA GÜÇLENDİRİLMİŞ HİM ASİSTANI
Yapay zeka, yurttaşların öneri ve şikayetlerinin çözümünde de önemli bir rol oynayacak. Tasarlanan Private GPT projesi, yapay zeka destekli HİM asistanını uygulamaya koyacak. Proje kapsamında yurttaşların öneri ve şikayetleri, operatör tarafından dinlenildiği gibi yapay zeka tarafından da değerlendirilebilecek. Yapay zeka, vatandaşın sorununu bilgi notu haline getirerek çözüm için ilgili birimlere iletecek. Dijital bir HİM deneyimi sunacak Private GPT projesinde, dileyen yurttaşlar operatör üzerinden derdini aktarmakla birlikte, yapay zeka ile beklemeden sorunların çözümünü de sağlayabilecek. Proje, farklı dönemlerde birden fazla tekrar eden sorunların takibini yaparak ilgili birimlere raporlama yapacak.
İZMİRLİLERİN HAYATINA DOKUNACAK PROJELER
İzmir Büyükşehir Belediyesi İnovasyon ve Teknoloji A.Ş. Genel Müdürü Emrecan Durmaz, “İzmir Büyükşehir Belediye Başkanımız Dr. Cemil Tugay’ın talimatları doğrultusunda hayata geçireceğimiz her projede temel motivasyonumuz, kaç İzmirlinin olumlu etki göreceğidir. Ulaşımı yapay zeka ile planlamayı tasarlarken günlük 2 milyon yurttaşın bu işlerden olumlu etkileneceğini hesaplayarak bu yola girdik. İnsansız otoparklar projesini hazırlarken yüz binlerce insana olumlu etkisi olacağını görüyoruz. Görev süremiz boyunca İzmirlilerin hayatına dokunan, belki gözle göremeyecekleri ama deneyimlediklerinde hissedebilecekleri bir serüven yaratmayı amaçlıyoruz. Yapay zeka sistemleri, belirli bir zamanın gerektiği, bir sürecin sonunda ortaya çıkan sistemlerdir. Tüm ulaşım süreçlerinde birbiriyle çalışan, birbirini tanıyıp yönlendiren ve vatandaşlara en iyi hizmeti sunan bir sistem oluşturacağız. ‘İzmir’in ulaşımında yapay zeka dönemi başlayacak’ diyebiliriz” şeklinde konuştu.
