Erzurum’da Patates Üretimi ve Yenilikçi Çalışmalar
Nüfusunun büyük bir kısmının geçimini sağladığı tarım ve hayvancılık sektörü ile Türkiye’nin önemli şehirlerinden biri olan Erzurum, patates üretimiyle öne çıkmaktadır. Özellikle Pasinler Ovası, kentteki patates ekiminin merkezi konumundadır. Bu bölgede, üretimin verimliliğini ve kalitesini artırmak amacıyla Doğu Anadolu Tarımsal Araştırma Enstitüsü’nde uzun yıllardır bilimsel çalışmalar gerçekleştirilmektedir.
Bu kapsamda, yerli ve yeni bir patates çeşidi olan “Ata 25”, yemeklik ve parmak patates kullanımına uygun bir şekilde geliştirilmiştir. “Ata 25″in yanı sıra, yemeklik patates olarak da tercih edilen “Kaan” çeşidi, bölge koşullarına uyumu, yüksek yumru verimi ve teknolojik kalitesi ile dikkat çekmektedir. Bu çeşitler, 111-120 gün arasında olgunlaşma süresine sahiptir. Patates çeşitlerinin ürün ve toprak sağlığı açısından deneme süreçleri devam etmektedir. Enstitü, 20 yıllık laboratuvar, sera ve tarladaki ıslah çalışmaları sonucunda geliştirdiği tohumların, hem çiftçiye hem de sektöre önemli katkılar sağlamasını hedeflemektedir.
Tohum Geliştirme Süreci
Doğu Anadolu Tarımsal Araştırma Enstitüsü Endüstri Bitkileri Bölüm Başkanı Dr. Canan Kaya, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Erzurum’un Pasinler ve Bitlis’in Ahlat ilçelerinin bölgedeki önemli patates üretim merkezleri olduğunu belirtti. Kaya, patates tohumu ıslah çalışmalarını şöyle anlattı:
- “Amacımız, bölgenin ekolojik koşullarına uygun yeni patates çeşitleri geliştirmektir.”
- “Hedefimiz, bölge üreticisine sağlıklı, verimi yüksek ve ekolojik koşullara uygun tohumlar ulaştırmaktır.”
Patates ıslahının uzun süreli bir süreç olduğuna dikkat çeken Kaya, bu sürecin yaklaşık 20 yıl sürdüğünü ve melezleme ile başladığını ifade etti. Çalışmaların, seleksiyon yöntemleriyle devam ettiğini ve son aşamada tescilli çeşitlerin tohum üretimine geçildiğini belirtti. Kaya, patatesin diğer bitkilere göre hastalık ve zararlılara daha hassas bir bitki olduğunu vurgulayarak, yüksek kademeli sertifikalı tohumluk üretimi için biyoteknolojik yöntemlerin devreye girmesi gerektiğini kaydetti.
Sertifikalı Tohumluk Üretimi ve Zorluklar
Kaya, yürüttükleri çalışmalarla yüksek kademeli sertifikalı tohumluk üretimi yaptıklarını belirtti ve ekledi:
- “Sertifikalı tohumluk kullanımı dışında kaynağı belli olmayan patatesler tohumluk olarak kullanılıyor.”
- “Bu durum, bölge çiftçisinin verim düşüklüğüne ve toprakların hastalık bulaşmasına neden olmaktadır.”
Amacının sürdürülebilir sağlıklı bir tohumculuk sistemi oluşturmak olduğunu vurgulayan Kaya, biyoteknolojik yöntemler kullanılarak yapılacak tohumluk üretim sisteminde önder rol oynamayı hedeflediklerini belirtti.
Yeni Çeşitlerin Geliştirilmesi
Enstitüde patates ıslah çalışmalarına ilişkin dört tohumun geliştirildiğini anlatan Kaya, “Ata 25” ve “Kaan” çeşitlerinin yaklaşık 20 yıllık bir çalışmanın sonucu olarak ortaya çıktığını ifade etti. Bu yıl iki yeni çeşidin daha tescillendiğini; daha önce ise “Can” ve “Mete” ismiyle tescil edilen çeşitlerin bulunduğunu belirtti.
Çeşitlerin, yemeklik ve parmak patates kullanımı için uygun olduğunu söyleyen Kaya, sertifikalı tohumluk üretim çalışmalarının devam ettiğini ve çiftçilere ulaşması için en az 3 yıllık bir süreye ihtiyaç olduğunu vurguladı. Ayrıca, sağlıklı tohumlukların toprak sağlığını ve verimliliği artıracağını, böylece üreticilerin verdikleri emek ve maliyetin karşılığını alacaklarını ifade etti.
