Atların Bilişsel Yeteneği Üzerine Çığır Açan Araştırma
Nottingham Trent Üniversitesi’nde gerçekleştirilen bir araştırma, atların ödül temelli bir oyuna verdikleri tepkileri inceleyerek, bu hayvanların düşündüğümüzden çok daha zeki ve planlama yeteneğine sahip olduğunu ortaya koydu. Araştırma, atların en az çabayı göstererek en fazla ödülü elde etme konusunda zekice bir yaklaşım benimsediklerini göstermektedir.
Araştırmacı Louise Evans, “Daha önceki çalışmalar, atların sadece anlık uyaranlara tepki verdiklerini, proaktif olarak geleceği düşünmediklerini ve eylemlerini planlamadıklarını öne sürmüştü. Ancak bizim bulgularımız, atların eylemlerinin sonuçlarına ve çıktısına dair bir farkındalığa sahip olduklarını gösteriyor,” şeklinde açıklamalarda bulundu.
Üç Aşamalı Oyun Süreci
Çalışmanın başlangıcında, 20 at, sadece burunlarıyla bir kart parçasına dokunduklarında ödül olarak atıştırmalık aldıkları bir aşamaya katıldı. İkinci aşamada, araştırmacılar bir “dur ışığı” uygulamaya koydular; böylece atlara yalnızca bu ışık kapalıyken karta dokunmaları durumunda ödül verilecekti. İlk etapta, atlar ışığı görmezden geldi ve ışığın durumuna bakmaksızın karta rastgele dokunmaya devam ettiler.
Ancak üçüncü aşamada, araştırmacılar dur ışığı yanarken karta dokunmanın bir ceza olduğunu belirterek atların oyunu hiç oynamayacağı 10 saniyelik bir zaman aşımı uyguladılar. Bu değişiklik, tüm at katılımcılarının hatalarındaki ani ve dikkate değer bir azalmayı beraberinde getirdi. Artık atlar, yalnızca ödül almak için doğru zamanda karta doğru dokunmaya başladılar. Evans, “Bu zaman aşımı, bizden beklenen performansı hemen almak için yeterliydi. Bu, atların ‘Tamam, hadi oyunu kuralına göre oynayalım’ demesi için yeterliydi,” dedi.
Bilişsel Muhakeme Seviyeleri
Atların stratejilerini bu şekilde anında değiştirmesi, onların daha önce düşünüldüğünden daha yüksek bir bilişsel muhakeme seviyesine sahip olduklarını gösteriyor. Bu durum, atların oyunun kurallarını anlamakta başarısız olmaktan ziyade, başından beri bunları anladıklarını, ancak ikinci aşamada bunlara yeterince dikkat etmediklerini ortaya koyuyor.
Evans, bu davranışın atların geleceği düşünmelerini gerektirdiğini ve hedef odaklı bir yaklaşım benimsediklerini vurgulayarak, “Atlar, neyi başarmak istediklerine ve bunu gerçekleştirmek için atmaları gereken adımlara odaklanıyorlar,” ifadelerini kullandı.
Atların Refahı Üzerine Etkileri
Bu çığır açıcı çalışmanın, atların refahının iyileştirilmesine yardımcı olacağına inanan Evans, “Hayvanların daha önce düşündüğümüzden daha iyi bilişsel yeteneklere sahip olabileceğini fark ettiğimizde, onların refahı artar. Ayrıca, eğitim süreçlerinde atlardan iyi performans almak için sert ve caydırıcı yöntemlere başvurmanın gereksiz olduğunu da göstermiş olduk,” şeklinde sözlerini tamamladı.
