Taliban Yönetiminden Yeni Kadın Yasakları
Afganistan’da Taliban yönetimi, kadınların toplum içinde sesli konuşmasını da içeren birçok yeni yasak getirdi. Bu düzenlemelerle birlikte, kadınların evlerinin dışında yüzlerini tamamen gizlemeleri zorunlu hale geliyor. Rejim, bu yeni yasaların “erdemli olmayı teşvik etme ve ahlaksızlığı ortadan kaldırma” amacı güttüğünü iddia ediyor. Ancak, Birleşmiş Milletler (BM) bu tür yasakları kınayarak, insan hakları ihlalleri konusunda uyarılarda bulundu.
Yasal düzenlemelerin denetimini üstlenecek olan resmi kurum, “Erdemi Yayma ve Ahlaksızlığı Önleme Bakanlığı”, ülkedeki herkesin bu kurallara uymak zorunda olduğunu vurguladı. Taliban, toplumsal yaşamı kontrol etmek için Muhtesip adı verilen ahlak polisleri aracılığıyla sıkı bir denetim mekanizması kurmuş durumda. Yeni yasayla birlikte Muhtesipler, Afgan halkının kamusal alanlardaki davranışlarına, giyimlerine ve hatta ne yiyip içtiklerine kadar müdahale edebilecektir.
Yeni Yasanın Getirdikleri
Yeni yasalar, kadınların seslerinin toplum içinde duyulmasını “ahlaksızlık” olarak tanımlıyor. Yasa metninde, “Yetişkin bir kadın, zorunlu olarak evinden ayrıldığında sesini, yüzünü ve vücudunu gizlemek zorundadır” ifadesi yer alıyor. Aşırılıkçı bu toplumsal kurallar, 2022 yılından bu yana kararname ile uygulanıyordu; ancak son düzenlemeyle birlikte resmiyet kazanmış oldu. Taliban, toplumsal ahlak yasalarına uymayan 10 binden fazla kişiyi gözaltına aldığını duyurdu.
Yasa, kadınların yüzlerini ve bedenlerini, “erkekleri günaha ve kötülüğe sürüklememek için” nasıl tamamen örtmeleri gerektiğini de belirtiyor:
- Bir kadın bedeni tamamen örtmek zorundadır.
- Bir kadın, “günaha sürüklememek” amacıyla yüzünü örtmelidir.
- Bir kadının sesi “avret” kapsamına girmekte olup, toplum içinde duyulması yasaktır. (Arapça’da “avret”, örtülmesi gereken vücut kısımlarını ifade eder ve hem erkekler hem de kadınlar için geçerlidir.)
- Kadınlar, evlerinin içinde bile şarkı söylerken veya yüksek sesle kitap okurken duyulmamalıdır.
- Kadınların giysileri ince, kısa veya dar olmamalıdır.
- Kadınlar, kan veya evlilik bağı olmayan erkeklerden bedenlerini ve yüzlerini gizlemek zorundadır.
- Erkeklerin kadınların bedenlerine ve yüzlerine bakmaları yasaklanmış olup, aynı kural yetişkin kadınlar için de geçerlidir.
Erkeklere Yönelik Yeni Yasağı
Erkeklerin de evlerinin dışındayken göbekten diz altına kadar vücutlarını örtmeleri gerekmektedir. Bu bölgeler “avret” sayılmakta ve erkeklerin saçlarına şeriat yasalarına aykırı bir biçimde şekil vermesi de yasaklanmıştır. Taliban, berberlerin sakal tıraşı veya sakal düzeltmesi yapmasını da yasaklayarak, erkeklerin sakallarını yumruk uzunluğunda uzatmalarını zorunlu kılmaktadır. Ayrıca, kravat takmak da yasaklanmış durumdadır.
Yeni yasaklar, kadınların tek başlarına taksiye binmelerini ve erkeklerle yan yana araçta oturmalarını da engellemektedir. Çizimlere dair bir diğer yasak ise, bir kuş, hayvan veya aile üyesinin resmini çizmenin yasaklanmasıdır. Aynı şekilde, canlıları tanımlayan heykellerin alım satımı da yasaklanmıştır. Belirtilen kurallara uymayanlar, para cezası veya cezaevinde üç gün hapis cezası gibi yaptırımlara maruz kalabileceklerdir. Taliban lideri Haybetullah Ahundzade tarafından onaylanan bu yasaların henüz yürürlüğe girmediği belirtiliyor.
