Beyrut’taki Gizemli Patlamalar
Patlamalar, yerel saatle 15:30 (1230 GMT) civarında Beyrut’un Dahiye olarak bilinen güney bölgeleri ve Hizbullah‘ın stratejik merkezi olarak kabul edilen Bekaa Vadisi‘nin doğusunda başlamıştır. Görgü tanıklarının ifadelerine göre, saat 16:30’a kadar patlama sesleri duyulmaya devam etmiş ve olaylar yaklaşık bir saat boyunca sürmüştür.
Güvenlik kaynaklarından alınan bilgiler ve Reuters tarafından incelenen görüntülere göre, bazı patlamalar, cihazların çalmasıyla tetiklenmiş ve bu durum “Hizbullah üyelerinin çağrı cihazlarını kontrol etmek için yüzlerine yaklaştırmalarına” neden olmuştur.
Patlamaların Şiddeti
Sosyal medyada paylaşılan görüntüler, patlamaların genel olarak nispeten sınırlı kaldığını göstermektedir. Süpermarketlerin güvenlik kameralarından elde edilen iki ayrı video, patlamaların yalnızca çağrı cihazını takan veya ona en yakın olan kişileri yaraladığını ortaya koymaktadır. Hastanelerden gelen ve sosyal medyada yayımlanan videolar, yüzü yaralanan, parmaklarını kaybeden ve kalça bölgelerinde açık yaraları bulunan kişilerin varlığını göstermektedir. Ancak, patlamaların büyük hasara yol açtığı veya yangın çıkardığına dair herhangi bir kayıt bulunmamaktadır.
Çağrı Cihazlarının Kaynağı
Lübnanlı üst düzey bir güvenlik kaynağı, Reuters’a yaptığı açıklamada, “İsrail’in dış istihbarat örgütü MOSSAD’ın, Hizbullah tarafından sipariş edilen 5 bin adet Tayvan yapımı çağrı cihazına az miktarda patlayıcı yerleştirdiğini” iddia etmiştir. Kaynağın verdiği bilgilere göre, Hizbullah bu cihazları Tayvan merkezli Gold Apollo firmasından sipariş etmiş ve cihazlar, yılın başlarında çeşitli yollarla Lübnan’a getirilmiştir. Kaynak ayrıca, cihazlardan bir kısmının AP900 modeli olduğunu belirtmiştir. Reuters, incelenen cihazların Tayvan merkezli Gold Apollo tarafından üretilenlerle eşleştiğini bildirmiştir. Hizbullah ise, çağrı cihazlarının markasına ilişkin sorulara yanıt vermekten kaçınmıştır.
Şirketten Açıklama
Gold Apollo’nun kurucusu, patlamalarda kullanılan çağrı cihazlarının şirketleri tarafından üretilmediğini savunmuştur. Şirketin açıklamalarına göre, bu cihazlar “Tayvanlı firmanın markasını kullanma hakkına sahip olan Avrupa merkezli bir şirket” tarafından üretilmiştir. Örgüt hakkında bilgi sahibi olan iki kaynak, Hizbullah’ın, “İsrail’in yerlerini tespit etmesinden kaçınma amacıyla bu yıl çağrı cihazlarını kullanmaya başladığını” bildirmiştir. Üç güvenlik kaynağı ise, patlayan cihazların Hizbullah tarafından son aylarda getirilen en yeni model cihazlar olduğunu belirtmiştir.
Patlamaların Sebebi Nedir?
Bazı güvenlik uzmanları, patlamaların cihazların bataryalarında aşırı ısınma nedeniyle meydana gelmiş olabileceğini öne sürerken, genel görüş, MOSSAD’ın Hizbullah’ın çağrı cihazı tedarik zincirine sızmış olabileceğidir. New York Times, İsrail istihbaratının, çağrı cihazlarının Lübnan’a girişinden önce içine hafif patlayıcılar yerleştirdiğini iddia etmiştir. Ancak, Newcastle Üniversitesi’nde lityum iyon pil güvenliği uzmanı Paul Christensen, bu tür patlamaların “nispeten küçük bir bataryanın alevler içinde patlaması” olduğunu ve “patlayıcı yerleştirilmesinin olası olmadığını” söylemiştir.
Austin’deki Texas Üniversitesi‘nden makine mühendisliği profesörü Ofodike Ezekoye de, “patlamaların aşırı ısınan pillerden kaynaklandığına dair şüpheler olduğunu” açıklamıştır. Ezekoye, şunları belirtmiştir: “Yüzde 50’nin altında şarj, gaz ve buhar üretir, ancak yangın veya patlama olmaz. Çağrı cihazı arızalanan herkesin pilinin tam dolu olması pek olası değildir…”
2018’de yayımlanan “Rise and Kill First” adlı kitap, İsrail istihbaratının düşmanlarını hedef almak için kişisel telefonlara patlayıcı yerleştirdiğini ortaya koymaktadır. Bilgisayar korsanları da kişisel cihazlara kötü niyetli kodlar göndererek bazı durumlarda aşırı ısınma ve patlamalara sebep olabilmektedir. İsrail ordusu, patlamalarla ilgili sorulara yanıt vermekten kaçınmıştır. ABD Dışişleri Bakanlığı ise, Washington’un bilgi topladığını ve olayla herhangi bir ilgisinin bulunmadığını açıklamıştır.
Patlamaların Olası Sonuçları
Pek çok uzman, geçen Ekim ayında Gazze’de patlak veren İsrail-Hamas çatışmalarının, Hizbullah’ı da kapsayacak şekilde Lübnan’a sıçrama olasılığını değerlendirmektedir. Ancak bu konuda farklı görüşler mevcuttur. ABD Hazine Bakanlığı’nın eski istihbarat müdürü ve Hizbullah üzerine yazılmış bir kitabın yazarı olan Matthew Levitt, “Patlamaların Hizbullah’ın operasyonlarını bir süreliğine sekteye uğratabileceğini” ifade etmiştir. Diğer yandan, ABD hükümetinin Orta Doğu’dan sorumlu eski ulusal istihbarat yetkilisi Jonathan Panikoff, Hizbullah’ın “on yıllardır yaşadığı bu en büyük istihbarat zafiyetini” küçümseyebileceğini ve diplomasi yetersiz kaldığı sürece “yükselen tansiyonun tam ölçekli bir savaşa dönüşebileceğini” vurgulamıştır.
