İnsan yapımı devasa yapılar, Dünya’nın dönüş hızını yavaşlatma potansiyeline sahip olabilir. Bu ilginç bilgi, bilim insanları arasında uzun zamandır tartışılan bir konu olmuştur. Özellikle NASA bilim insanı Dr. Benjamin Fong Chao’nun araştırmalarına göre, Üç Boğaz Barajı gibi 185 metreden yüksek yapılar, Dünya’nın dönüşünü 0,06 mikrosaniye kadar yavaşlatma kapasitesine sahiptir.
Dünya’nın dönüşü ile ilgili konuştuğumuzda, saniyenin milyarda biri gibi bir zaman diliminin bile gezegenimizin dinamikleri üzerinde büyük etkileri olabileceği anlaşılmaktadır. Chao ve diğer bilim insanları, bu devasa yapıların ayrıca Dünya’nın kutuplarının konumu üzerinde de etkili olabileceğini ortaya koymaktadır. 2005 yılında NASA tarafından yayınlanan bir rapora göre, bu tür büyük ve ağır yapılar, Dünya’nın kutuplarının birkaç santimetre hareket etmesine neden olabilmektedir.
Bu küçük değişiklikler ilk bakışta önemsiz gibi görünse de, Dünya’nın dönüş hızındaki değişikliklerle birlikte düşündüğümüzde, bu durum kaygı verici bir tablo ortaya koyabilir.
Dünya’nın Dönüşünü Etkileyen Matematiksel İncelemeler
İnsan yapımı mega yapıların Dünya’nın dönüşünü nasıl etkilediğini anlamak için biraz matematiksel inceleme yapmak gerekmektedir. Üç Boğaz Barajı doldurulduğunda, yerel kütlesi ve bu kütlenin Dünya’nın dönüş hattından uzaklığı artar. Bu, bilim insanlarının ‘eylemsizlik momenti’ olarak adlandırdığı kuvvetin artmasına neden olur ve bu durum, Dünya’nın dönüşüne karşı son derece küçük bir direnç yaratır.
Açısal Momentum ve Dönüş Hızı
Ayrıca, Dünya’nın her zaman korunan açısal momentumunu da dikkate almamız gerekiyor. Açısal momentum, asla değişmeyecek bir değer olarak kabul edilir. Bu nedenle, onu sabit tutmak için diğer faktörlerin değişmesi gerekmektedir. Dolayısıyla, Dünya’nın dönüş hızındaki herhangi bir değişim, diğer faktörleri de dolaylı yoldan etkileyebilir. Kütlenin uzaklığı arttıkça, nesnenin açısal momentumunu koruyabilmesi için yavaşlaması gerekmektedir.
Diğer yandan, kütlenin uzaklığı azaldığında, nesne açısal momentumunu korumak için hızlanmalıdır. Bu açıklama, insan yapımı mega yapıların Dünya’nın dönüş hızını nasıl etkilediği için de geçerlidir. Barajın kütlesi arttıkça (içerisinde su biriktikçe) Dünya’nın açısal momentumunun sabit kalabilmesi için yavaşlaması gerektiği ortaya çıkmaktadır.
Diğer Yapıların Etkisi
Ayrıca, Dünya üzerindeki diğer yapılar da, daha küçük boyutlarda olsa bile Dünya’nın dönüşü üzerinde etkili olabilir. Elbette bu değişiklikler, bizler için çok küçük değişiklikler anlamına gelmektedir. Ancak bu etkilerin zamanla binlerce yıl boyunca birikmesi, büyük sonuçlar doğurabilir.
