İzmir Büyükşehir Belediyesi ağustos ayı olağan meclis toplantısında, kentin toplu taşıma sisteminin sürdürülebilirliğini sağlamak amacıyla kritik kararlar alındı. Mecliste, TCDD ve belediyenin ortak olduğu İZBAN’da 90 dakika aktarma ve Halk Taşıt uygulamalarının kaldırılmasına yönelik madde kabul edildi. Aynı toplantıda, artan maliyetler nedeniyle İZBAN dışındaki toplu ulaşım araçlarının tarifelerinde de düzenleme yapıldı. Alınan kararların, İzmir’in karmaşık toplu taşıma ağında dengeyi yeniden kurmayı amaçladığı belirtiliyor. İzmirim Kart, İZBAN’da yeni bir sistem kurulana kadar geçerli olacak ancak yolcular bu ayrıcalıklardan faydalanamayacak. Diğer toplu taşıma araçlarında ise mevcut sistem devam edecek.
İZBAN’ın Finansal Sürdürülebilirlik Sorunu
İzmir Büyükşehir Belediyesi Başkan Vekili Dr. Zafer Levent Yıldır, İZBAN projesinin mali tablosuna ilişkin çarpıcı bilgiler paylaştı. Yıldır’ın aktardığına göre, İZBAN’ın kuruluşunda hazırlanan fizibilite raporunda, projenin sürdürülebilir olması için yıllık en az 200 milyon yolcu taşınması ve yaklaşık 200 milyon dolar bilet geliri elde edilmesi öngörülüyordu. Ancak, 2024 yılı itibarıyla yıllık taşınan yolcu sayısı 82 milyon olarak gerçekleşti. Elde edilen yıllık bilet geliri ise beklenen 200 milyon dolar yerine, yalnızca 22,18 milyon dolar seviyesinde kaldı.
Finansal tabloda yaşanan dengesizlik, diğer maliyet kalemlerine de yansıdı. Protokole göre, TCDD’ye ödenmesi gereken hat kullanım bedelinin bilet gelirlerinin en fazla yüzde 5’i olması gerekirken, bu oran yüzde 34’e yükselerek 7,56 milyon dolara ulaştı. Bu durumun yolcu başına biniş gelirini de düşürdüğü belirtildi. Başlangıçta 1 dolar olması gereken yolcu başı gelir, önce 0,44 dolara, ardından da 0,33 dolara geriledi.
CHP Grup Başkan Vekili Altan İnanç, İZBAN’ın zararına dikkat çekerek, 90 dakikalık aktarma uygulamasının İzmirlinin bütçesine katkı sağlamaya devam ettiğini, ancak şirketin mali dengesinin bozulduğunu söyledi. İZBAN’ın zararının bağımsız denetim raporlarında da görüldüğünü belirten Karşıyaka Meclis Üyesi Candaş Yeter, şirketin 2023 yılında 1,56 milyar TL, 2024 yılında ise 906 milyon TL dönem zararı yazdığını ifade etti. Tüm bu mali zorluklar nedeniyle, İZBAN’da 900 milyon liralık bir sermaye artışı yapılacağı da belirtildi.
Bu tablo ışığında, İZBAN A.Ş.’nin finansal olarak sürdürülebilir hale gelmesi için mecliste oy çokluğuyla kabul edilen madde, İZBAN’da 90 dakika aktarma ve Halk Taşıt uygulamalarının sonlandırılması kararını içeriyor. Karar, teknik altyapı çalışmalarının tamamlanmasının ardından hayata geçirilecek.
Diğer Ulaşım Araçlarında Yeni Tarife ve Devam Eden Uygulamalar
İZBAN’daki değişikliklerin yanı sıra, İzmir Büyükşehir Belediyesi Meclisi, diğer toplu ulaşım araçlarında geçerli olacak yeni tarifeleri de onayladı. 1 Eylül 2025 tarihinden itibaren geçerli olacak yeni tarifeye göre kent merkezinde uygulanan A Tarifesi kapsamında biniş ücretlerinde artışa gidildi:
- Tam biniş: 25 TL’den 30 TL’ye
- Öğrenci ücreti: 10 TL’den 15 TL’ye
- Öğretmen binişi: 17,72 TL’den 20 TL’ye
- 60 yaş üstü biniş: 20 TL’den 25 TL’ye
- Aylık öğrenci abonman kontör ücreti: 4,80 TL’den 6,34 TL’ye yükseldi.
Bu zamlar sadece fiyatlara uygulanırken, diğer toplu taşıma araçlarında 90 dakika aktarma ve Halk Taşıt uygulamaları ise devam edecek. Buna göre; ilk binişten sonraki 90 dakika içinde yapılan aktarmalar ücretsiz olacak. Halk Taşıt uygulamasında ise her gün 05.00-07.00 ve 19.00-20.00 saatleri arasında biniş ücretinde yüzde 50 indirim uygulanmaya devam edecek. Bu saatlerde tam biniş 15 TL, öğrenci 7,5 TL olacak.
Artan Maliyetler ve Belediye Bütçesine Yük
Fiyat düzenlemesinin zorunlu hale gelmesinde akaryakıt, enerji, döviz bazlı yedek parça, personel giderleri ve amortisman maliyetlerindeki ciddi artışların etkili olduğu belirtildi. İzmir Büyükşehir Belediyesi, 2025 yılı Ağustos ayı itibarıyla, toplu ulaşım hizmetlerini sürdürmek için belediye bütçesinden 7,3 milyar TL sübvanse edildiğini ve bilet fiyatlarının bu seviyede tutulmaya çalışıldığını vurguladı.
Meclis üyeleri, bu zor kararların arkasında yatan temel nedenin, kentin toplu ulaşım sisteminin çökmesini engellemek olduğunu ifade etti. CHP Grup Başkan Vekili Altan İnanç, “Akıl ve bilimi kullanan insanlar yanlış giden şeyi düzeltme gereği hisseder. Hepimiz bu kentin iyiliği için çalışıyoruz,” diyerek alınan kararın rasyonel gerekçelerini savundu.
İlk yorum yapan olun