İran’da altı üyesi İran lideri Ayetullah Ali Hamaney tarafından atanan, din adamları ve hukukçulardan oluşan 12 üyeli Konseyin başkanlığını 97 yaşındaki din adamı Ayetullah Ahmed Cenneti yürütmektedir. Konsey, Meclisin kararlarının Anayasa’ya uyup uymadığını tespit etmekle görevlidir. Ayrıca, Cumhurbaşkanlığı, İran Meclisi ve Uzmanlar Meclisi seçimlerine katılacak aday adaylarını “rejimin değerlerine bağlılıkları” açısından değerlendirme yetkisine sahiptir.
Adaylık Süreci ve Diskalifiye Kararları
Konsey, aday adaylarının Velayet-i Fakih makamına ve İslami değerlere bağlılıklarında kusur bulunduğunu tespit ederse adaylıklarını reddedebilir. Bu nedenle, eski Cumhurbaşkanı Haşimi Rafsancani, reformist lider Muhammed Hatemi ve Ayetullah Ruhullah Humeyni’nin torunu Hasan Humeyni gibi isimler, Konseyin kararıyla seçimlere katılamamışlardır.
Seçim Sürecindeki Tartışmalar ve Katılım Oranları
İran’da yapılan seçimlerde Konseyin adayları veto etmesi, seçim sonuçlarının önceden belirlendiği izlenimine neden olmuş ve bazı kesimlerin seçimleri boykot etmelerine yol açmıştır. Bu durum, seçimlere katılım oranlarının düşmesine sebep olmuş ve son cumhurbaşkanı seçiminde katılım oranı yüzde 48 seviyesinde kalmıştır.
Not: Anayasayı Koruyucular Konseyi’nin adayları veto etmesi ve diskalifiye nedenlerini açıklamaması, seçim sürecinde tartışmalara neden olmaktadır. Konsey, veto kararlarının halkın katılımı üzerindeki etkisinin düşük olduğunu savunmaktadır.
