İzmir, tarihi ve kültürel zenginlikleriyle her daim ön planda olan bir şehir. Bu zenginliklerden biri de, adını bölgeye veren köklü basma üretim geleneği. İzmir Büyükşehir Belediyesi, Türk Kadınlar Birliği İzmir Şubesi ve İzmir Kalkınma Ajansı (İZKA) iş birliğiyle hayata geçirdiği “Basmane’de Yeniden Basma Atölyesi” projesiyle, bu unutulmaya yüz tutmuş zanaatı yeniden canlandırmayı ve Basmane’ye hak ettiği tarihi kimliği kazandırmayı hedefliyor. 94. İzmir Enternasyonal Fuarı (İEF) kapsamında tanıtımı yapılan proje, hem geçmişin izlerini geleceğe taşımayı hem de yerel ekonomiye önemli katkılar sağlamayı amaçlıyor.
Basmane’nin Tarihi Kimliği Yeniden Keşfediliyor
Basmane semti, adını bundan yüzyıllar önce bölgede kurulan ve kumaşlara renkli desenler basan üretim tesislerinden almıştır. 18. yüzyıl ortalarında Basmane Garı’nın bulunduğu alanda kurulan ve 1850’lere kadar aktif olan Basmahane Fabrikası, Osmanlı döneminde önemli bir üretim merkeziydi. İzmir’in “Smyrna Kumaşı” olarak Avrupa’da tanınmasına vesile olan bu üretim biçimi, zamanla ithal ürünlere uygulanan düşük vergiler karşısında rekabet gücünü yitirmiş ve fabrika binası kamulaştırılarak yerini gara bırakmıştır.
İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin bu projesi, Basmane’nin bu eşsiz sanayi mirasını yeniden gün yüzüne çıkararak hem bilimsel literatüre kazandırmayı hem de geleneksel basmacılık bilgisini modern üretim teknikleriyle harmanlayarak sürdürülebilir bir modele dönüştürmeyi amaçlıyor. Bu sayede, Basmane’nin sadece bir ulaşım merkezi olmanın ötesinde, kültürel ve sanatsal bir kimliğe sahip bir bölge olarak öne çıkması hedefleniyor.
Bir Kültür, Eğitim ve Paylaşım Merkezi Doğuyor
Proje kapsamında, Pazaryeri Mahallesi’nde bulunan İzmir Büyükşehir Belediyesi’ne ait Fatma-Mustafa Hasdemir Binası, kapsamlı bir dönüşümle modern bir basma deneyim atölyesine kavuşacak. Bu atölye, sadece basma sanatının öğretildiği bir yer olmakla kalmayacak; aynı zamanda ustalar, zanaatkârlar, bilim insanları, sanatçılar, gençler ve konuya ilgi duyan herkesin bir araya geleceği, üretim kültürünün yaşatılacağı ve geçmişin renkli hikâyelerinin paylaşıldığı bir kültür, eğitim ve paylaşım merkezi olarak işlev görecek. Bu etkileşimli mekan, geleneksel bilgi birikimini yenilikçi yaklaşımlarla birleştirerek özgün tasarımların ortaya çıkmasına zemin hazırlayacak.
Kadınların Ekonomik Güçlenmesi ve Yerel Ekonominin Canlanması
“Basmane’de Yeniden Basma Atölyesi” projesi, toplumsal fayda boyutunu da ön plana çıkarıyor. Proje, özellikle kadınların ekonomik bağımsızlıklarını kazanmalarına katkı sağlamayı hedefliyor. Atölye çalışmaları sayesinde kadınlar hem yeni beceriler edinecek hem de geleneksel el sanatlarını çağdaş tasarımlarla birleştirerek özgün ürünler ortaya koyacaklar. Bu durum, bölgedeki yerel ekonominin canlanmasına ve turizmin artmasına da önemli bir ivme kazandıracak. İzmir’in özgün desen ve tasarımlarının yeniden yorumlanması, ekolojik ve yenilikçi üretim modellerinin geliştirilmesine öncülük etmesi de projenin diğer önemli amaçları arasında yer alıyor.
İzmir Mirasının Öne Çıkarılması
İzmir Büyükşehir Belediyesi Kültürel Mirasın Yönetimi ve Tanıtımı Şube Müdürü Ayşegül Güngören, projenin Basmane’ye adını veren basma zanaatının İzmir’deki tanınırlığını artırmayı hedeflediğini vurguluyor. Güngören, Osmanlı kaynaklarında kadınların kullandığı başörtüsü ve yazmaların basıldığına dair bilgilerin bulunduğunu, Avrupa kaynaklarında ise “Smyrna Kumaşı” olarak bilinen ve İzmir’de üretildiği düşünülen top kumaşların varlığından bahsedildiğini aktarıyor. Bu zengin mirası derleyip toparlayarak İzmir’in kültürel kimliğini ön plana çıkarma çabası, projenin ne kadar kapsamlı bir vizyona sahip olduğunu gösteriyor. Proje, geçmişin renkli hikâyelerini geleceğe taşıma umuduyla heyecanla başlatılıyor.
İlk yorum yapan olun