Devasa Kızılötesi Harita: Galaksimize Yeni Bir Bakış
Son zamanlarda astronomi dünyasında önemli bir gelişme kaydedildi. Avrupa Güney Gözlemevi’nin (ESO) gerçekleştirdiği bu devasa harita, galaksimize bakış açımızı köklü bir şekilde değiştirmeyi vaat ediyor. Toplamda 1,5 milyardan fazla nesneyi kataloglayarak, daha önceki çalışmalarla karşılaştırıldığında büyük bir ilerleme sağlandı. Bu harita, yalnızca yıldızları değil, aynı zamanda diğer kozmik nesneleri de içeriyor.
Şili’deki Andres Bello Üniversitesi’nde astrofizikçi olan ve projeyi yöneten Dante Minniti, bu konuda şunları ifade etti: “Çok şey keşfettik ve galaksimize bakış açımızı sonsuza dek değiştirdik.” Bu devasa veri seti, gökyüzünde 8 bin 600 dolunaya eşdeğer bir alanı kapsıyor ve 2012’de yayımlanan önceki haritadan yaklaşık 10 kat daha fazla nesne barındırıyor.
Kızılötesi ışığın gözlemlenmesi, teleskobun bu dalga boylarında parlayan çok soğuk nesneleri tespit etmesine olanak tanıyor. Bu nesneler arasında, sürekli nükleer füzyona ulaşamayan ve dolayısıyla başarısız yıldızlar olarak bilinen kahverengi cüceler ve bir yıldızın yörüngesinde dönmeyip serbestçe hareket eden gezegenler bulunmaktadır.
Devasa kızılötesi harita, 500 terabayt veri içermekte ve bu özelliğiyle ESO teleskopları arasında gerçekleştirilen en büyük gözlemsel proje unvanını taşımaktadır. Kızılötesi ışık, insan gözüyle görülemez, ancak sıcaklıklarına bağlı olarak tüm nesneler tarafından yayılmaktadır. Teleskop, bu enerjiyi algılayarak görüntüye dönüştürmekte ve gördüğümüz resimleri oluşturabilmektedir.
Harita, ESO’nun Şili’deki Paranal Gözlemevi’nde bulunan Vista teleskobunun çektiği 200 bin görüntüden oluşmaktadır. Vista’nın kızılötesi kamerası, galaksimiz boyunca yayılmış olan toz ve gazın içinden bakabilme yeteneğine sahip. Bu sayede, Samanyolu’nun en gizli köşelerinden gelen radyasyonu tespit edebilmekteyiz.
Gökbilimciler, 2010 yılında başlayan ve 2023’ün ilk yarısında sona eren gözlemlerini toplam 420 gece boyunca gerçekleştirdiler. Ekip, gökyüzünün her bir parçasını birçok kez gözlemleyerek, bu nesnelerin konumlarını belirleyebildi. Ayrıca, bu nesnelerin nasıl hareket ettiklerini ve parlaklıklarının değişip değişmediğini takip etme imkanına sahip oldular.
Birleşik Krallık Astronomi Teknoloji Merkezi’nde (UK ATC) kıdemli proje bilimcisi ve yeni Astronomi ve Astrofizik makalesinin ortak yazarı Dr. Oscar Gonzalez, konu hakkında şunları söyledi: “Samanyolu’nun en büyük kızılötesi haritasının tamamlanması, astronomi camiası için olağanüstü bir başarı.” Veriler, Samanyolu’nun yapısı ve bileşimi hakkında benzersiz bilgiler sunmakta ve gelecekte evreni daha iyi anlamamıza olanak tanıyacak araştırmalar için yeni yollar açmaya devam edecektir.
