Ermenistan’ın Savunma Alanında Yeni Yönelimleri
AA muhabiri, Ermenistan’ın savunma alanında silah envanterini yenileme çabaları doğrultusunda Hindistan ve Fransa’dan yeni silah alımları gerçekleştirdiğini, ayrıca ABD, Yunanistan, Güney Kıbrıs Rum Yönetimi (GKRY), Güney Kore ve Çin gibi ülkelerle savunma işbirliği girişimlerini artırdığını bildirdi. Ermenistan, 2024 savunma bütçesini 2020 yılına kıyasla %80 oranında artırmış olsa da, 2. Karabağ Savaşı’nda yaşadığı silah ve teçhizat kayıplarını telafi etmek ve modern savaş taktiklerine uygun hale gelmek için bazı öncelikler belirlemek durumundadır. Bu bağlamda, mevcut envanterini yenileyecek, mühimmat temin edecek ve lojistik desteği zamanında sağlayacak uluslararası ortaklar arayışına girmiştir. Başbakan Nikol Paşinyan ve diğer devlet yetkilileri, savunma alanında yeterli desteği sağlayamayan Rusya’ya bağımlılığını azaltmak istediklerini ve savunma işbirliği ile dış politika yönelimlerini çeşitlendirme çabası içinde olduklarını sıkça vurgulamaktadır. Ermenistan Ulusal Güvenlik Konseyi Sekreteri Armen Grigoryan, 18 Eylül’de yaptığı açıklamada, geçmişte %96’a ulaşan Rusya ile askeri bağımlılığının günümüzde %10’lara düştüğünü belirtmiştir.
Hindistan ile Askeri İşbirliği
Ermenistan, bu hedefler doğrultusunda öncelikle maliyet etkin silahlar üreten Hindistan’a yönelmiştir. Hindistan, Ermenistan’ın son dönemde en fazla silah alımı yaptığı ülke konumuna gelmiştir. Ermenistan ile Hindistan savunma bakanlıkları arasında 15 Mayıs’ta imzalanan 2024-2025 İşbirliği Planı çerçevesinde, Ermenistan 600 milyon dolarlık bir silah siparişi vermiştir. Bu anlaşma ile Hindistan, Ermenistan’ın en büyük silah tedarikçisi olmuştur. Ermenistan, envanterindeki 4 adet Su-30SM (NATO kod adı Flanker) av bombardıman uçağını, özellikle modern uçuş ve silah sistemleri entegrasyonu konusunda uzmanlaşmış “Hindustan Aeronautics Limited” şirketinin yardımıyla modernize etmeyi planlamaktadır.
- Ermenistan, 4. nesil, çift motorlu, çok amaçlı bir hava üstünlüğü savaş uçağı olan Sukhoi Su-30SM’lerini modernize etmeyi hedeflemektedir.
- Bu kapsamda, radar sistem modernizasyonu, elektronik harp sistemlerinde iyileştirmeler ve yeni nesil havadan karaya ve havadan havaya füze entegrasyonu düşünülmektedir.
- 1992 yılında üretime başlayan Su-30’lar, 8 tona kadar havadan havaya, havadan karaya füzeleri ve uçak bombalarını taşıyabilmektedir.
- Su-30SM, 400 kilometreye kadar hedefleri tespit edebilme yeteneğine sahiptir ve 30 milimetrelik bir top ile donatılmıştır.
- 3 bin kilometrelik menzil kapasitesine sahip olan Su-30SM, havadan yakıt ikmali ile bu menzili daha da artırabilmektedir.
Modern Füzeler ve Diğer Siparişler
Ermenistan, Su-30’lar için Hindistan Savunma Araştırma ve Geliştirme Teşkilatı (DRDO) tarafından geliştirilen Astra BVR (görüş ötesi menzilli) havadan havaya füzelerini de tedarik etmeyi planlamaktadır. Bu füzeler, 110 kilometre menzil, 20 kilometre irtifa, otonom güdüm ve 154 kilogram ağırlık gibi özelliklere sahiptir. Ayrıca, 3,4 metre uzunluğunda ve 15 kilogram patlayıcı başlık taşıyan Astra füzeleri, sesin 4,5 katı hızla hedefe yönelir. Hindistan ile Su-30 ve Astra füzeleri üzerine görüşmelerin yeni başladığı belirtilirken, geçmişteki silah tedarikleri dikkate alındığında karşılıklı mutabakatın yakın olduğu öngörülmektedir. Ermenistan ayrıca, 2022’de sipariş ettiği 15 adet “Akash 1S” (Gökyüzü) hava savunma füze sisteminin yıl sonuna kadar teslim edilmesini beklemektedir. Ayrıca, 90 adet siparişi verilen 155 milimetrelik çekili obüslerden (ATAGS) daha fazla sipariş vermek için de görüşmeler yürütmektedir.
Fransa ile Savunma İşbirliği
Ermenistan’ın savunma alanındaki Fransa ile işbirliğine yönelik ilk anlaşma Ekim 2023’te imzalanmıştır. 18 Haziran’da, iki ülke arasında Caesar topçu sistemi tedarikine yönelik bir anlaşma da yapılmıştır. 36 adet sipariş edilen sistemlerin teslimatının Eylül 2025’e kadar tamamlanması planlanmaktadır. Caesar Mk1 topçu sistemleri, Fransız Nexter tarafından üretilmektedir.
- 17 ton ağırlığında, 6×6 lastik tekerlekli araca monteli 155 milimetre çapındaki top, 5 personel tarafından kullanılabilmektedir.
- Sistemin menzili 42 kilometre, füze destekli mühimmatla bu menzil 50 kilometreye kadar çıkabilmektedir.
Ermenistan ayrıca Fransa’dan, Ukrayna’ya ücretsiz olarak verilen fakat koruma özellikleri yetersiz bulunduğu için reddedilen Arquus marka Bastion tipi zırhlı araç siparişi de vermiştir. 24 adet zırhlı aracın Aralık 2023’te teslim edilmesi beklenmektedir. Ermenistan Savunma Bakanlığı Harp Akademisi komutanı liderliğindeki bir heyet, Fransa’ya 9-13 Eylül tarihlerinde resmi bir ziyaret gerçekleştirmiştir. Bu ziyaret sırasında işbirliğinin genişletilmesi, öğrenci değişimi ve Ermenistan askeri öğrenci eğitim müfredatının yenilenmesi konularında mutabakata varılmıştır. Fransa Dışişleri Bakanı Stephane Sejourne, 16 Eylül’de Ermenistan’a yaptığı ziyarette, ülkesinin Ermenistan’a yönelik savunma desteğinin süreceğini ifade etmiştir.
ABD’nin Stratejik Destek Çabaları
ABD hükümeti, Güney Kafkasya’daki mevcudiyetini güçlendirmek amacıyla Ermenistan’a destek sağlamaya çalışmaktadır. ABD Uluslararası Kalkınma Ajansı (USAID) aracılığıyla sağlanan 250 milyon dolarlık yardıma ek olarak, 5 Nisan’da Brüksel’de açıklandığı üzere, Avrupa Birliği (AB) ile birlikte Ermenistan’a dört yıl için toplam 356 milyon dolarlık yardım planlanmaktadır. Ayrıca, ABD Dışişleri Bakanlığı Sivil Güvenlik, Demokrasi ve İnsan Hakları Müsteşarı Uzra Zeya, 18 Temmuz’da Ermenistan Savunma Bakanlığında bir ABD ordu temsilcisinin çalışacağını duyurmuştur.
ABD, sağladığı hibe yardımlarının yanı sıra, uluslararası barışı koruma misyonlarına katılımı hazırlamak amacıyla 15-24 Temmuz tarihlerinde Erivan’da ortak “Eagle Partner 2024” tatbikatı düzenlemiştir. Geçen yıl eylülde benzeri bir tatbikata Ermenistan Barış Koruma Tugayı ile ABD ana karası ve Avrupa’da konuşlu ABD askerleri katılmıştır. Basında, ABD ile Ermenistan arasında savunma alanında görüşmelerin sürdüğüne dair bilgiler yer almaktadır. ABD’nin Erivan Büyükelçisi Kristina Kvien, nisan ayında, Ermenistan’ın savunmasını güçlendirmek amacıyla görüşmelerin devam ettiğini ve bu kapsamda zırhlı ambulans tedarikine yönelik bir mutabakata vardıklarını belirtmiştir. Ayrıca, ABD-Ermenistan arasında astsubay eğitimlerini içeren “Phoenix Platoon” (Anka Kuşu Müfrezesi) programının 9-20 Eylül tarihlerinde gerçekleştirildiği de bildirilmiştir.
Yunanistan ve GKRY ile Üç Taraflı İşbirliği
Ermenistan, Yunanistan ile de savunma alanında işbirliğini geliştirmek adına önemli adımlar atmaktadır. Aralık 2023’te Yunanistan’a resmi bir ziyaret gerçekleştiren Savunma Bakanı Suren Papikyan, iki ülke arasında askeri-teknik işbirliğine ilişkin bir anlaşma imzalamıştır. Anlaşmanın detayları hakkında ise fazla bilgi verilmemiştir. Ancak, Papikyan, işbirliğinin GKRY’ye de uzanabileceğini belirtmiştir. 24 Ağustos’ta GKRY’li mevkidaşı Vasilis Palmas ile yaptığı telefon görüşmesinde, savunma alanındaki işbirliği öngörülerinin ele alındığını kaydetmiştir.
Çin ve Güney Kore ile Askeri Temaslar
Ermenistan Savunma Bakanı Papikyan, “Askeri Alanda Sorumlu Yapay Zeka Zirvesi”ne katılmak üzere gittiği Güney Kore’de savunma alanı yetkilileriyle önemli temaslar gerçekleştirmiştir. Bu temaslar hakkında basında detaylı bilgi bulunmamakla birlikte, Papikyan, Güney Kore’den sonra Çin’e geçerek Çin Savunma Bakanı Amiral Dong Cün ile bir görüşme gerçekleştirmiştir. Bu görüşmede, iki ülke arasındaki üst düzey temasların artırılması ve Ermenistan-Çin savunma işbirliğinin daha da geliştirilmesi konuları ele alınmıştır. Papikyan’ın bu temasları, Ermenistan’ın bu ülkelerden silah alımı da dahil olmak üzere, askeri alanda işbirliğini geliştirmeyi hedeflediğini göstermektedir.
