Birçok medeniyete ev sahipliği yapan Eski Van Şehri, Van Kalesi’nin güneyinde yer almakta ve Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın destekleri doğrultusunda kazı çalışmaları devam etmektedir. Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi (YYÜ) Sanat Tarihi Bölüm Başkanı Prof. Dr. Gülsen Baş Terzioğlu başkanlığında, farklı üniversitelerden 36 bilim insanının yer aldığı ekip, yaklaşık 2 bin metrekarelik bir alanda kazı çalışmalarını sürdürmektedir.
Bu kapsamda, yapılan kazılarda yanmış evrak ve kumaş parçaları, cam bilezik parçaları, boncuklar, bronz sikkeler, seramik tabaklar ve tütün lüleleri gibi çeşitli buluntular ortaya çıkarılmıştır. Ayrıca, Osmanlı dönemine ait pazar yerinin kalıntıları da gün yüzüne çıkmıştır. Kazı Başkanı Prof. Dr. Terzioğlu, söz konusu alanın Urartu döneminden Osmanlı’nın son dönemine kadar kesintisiz bir yerleşim tarihi sunduğunu vurgulayarak, “Eski Van Şehri, kentin tarihinin derinliklerine inen bir ören yeri konumundadır,” dedi.
Kazı Çalışmalarının Detayları
Prof. Dr. Terzioğlu, kazıların Hüsrev Paşa Hanı’nın batısındaki alanda gerçekleştirildiğini belirterek, “Yaklaşık 1.5 metre derinliğe kadar indik. Bu alanda çok sayıda kırık vaziyette küp testinin yanı sıra ticari yaşamı gösteren çeşitli buluntularla karşılaştık,” şeklinde konuştu. Ayrıca, yanmış kumaş parçaları ve mekanların yangın geçirdiğine dair izler bulduklarını ifade etti.
Geleceğe Miras Projesi
Eski Van Şehri, aynı zamanda “Geleceğe Miras Projesi” kapsamına alınmış olup, bu proje ile birlikte ören yeri haline dönüştürülmesi planlanmaktadır. Prof. Dr. Terzioğlu, “Burada taş döşeli bir alan bekliyorduk; ancak 19. yüzyıla ait çok sayıda mimari yapı gün yüzüne çıkarıldı,” diyerek, bu çalışmaların bölgenin tarihi ve kültürel mirası açısından büyük önem taşıdığını sözlerine ekledi.
Osmanlı Arkeolojisi Üzerine Önemli Çalışmalar
YYÜ Rektörü Prof. Dr. Hamdullah Şevli, yapılan kazıların Osmanlı dönemine dair önemli buluntular sunduğunu ifade etti. 1915-1918 yılları arasında yaşanan Ermeni çeteleri ayaklanması ve ardından Rus işgali sırasında Van şehrinin büyük zarar gördüğünü belirten Şevli, “Kazılarda o döneme ait yanmış kalıntılar ve savaş izleri görüldü,” dedi. Disiplinler arası bir ekip ile yürütülen bu çalışmalarda, Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın destekleri ile Osmanlı arkeolojisi hakkında önemli verilere ulaşılmasının hedeflendiği ifade edildi.
Prof. Dr. Şevli, “Burada bir pazar yeri olduğu kesinleşti. Zemin döşemesi, koridorlar, pazara açılan dükkânlar ve su kanalları gibi buluntuların ortaya çıkması, bölgenin tarihi açısından son derece değerli,” şeklinde değerlendirmelerde bulundu.
