Sürüngenlerin Duyma Becerileri: Gekkoların İlginç Özellikleri
Pek çok sürüngen, havadaki ses dalgalarını algılama yeteneğinden yoksundur. Bu canlılar, çevrelerindeki titreşimleri hissederek “duyuyor”. Ancak, geçtiğimiz yıl gerçekleştirilen bir araştırma, bazı yılan türlerinin havadaki sesleri ve insanların çığlıklarını duyabildiğini ortaya koymuştu.
O Kertenkele Türü Sesleri İşitebiliyor
Independent Türkçe’nin aktardığına göre, bir kertenkele türü olan gekkolar, havada yayılan sesleri algılama yeteneğine sahiptir. Bu hayvanların iç kulağındaki özel bir kesecik, dengelerini korumada önemli bir rol oynamaktadır. Hakemli dergi Current Biology‘de 4 Ekim’de yayımlanan bir çalışmada, bu keseciğin gekkoların düşük frekanstaki sesleri tespit etmesine yardımcı olduğu belirlenmiştir. Bilim insanları, bu yeteneği sürüngenlerin çevresel algılarını şekillendiren bir “altıncı his” olarak tanımlamaktadır.
Maryland Üniversitesi’nden araştırmacılar, Gekko gecko türündeki kertenkeleleri laboratuvar ortamında çeşitli uyarıcılara maruz bıraktılar. Bu süreçte, iç kulaktaki keseciğin verdiği tepkiler gözlemlendi. Araştırmacılar, keseciğin 50 ila 200 Hz aralığındaki sesleri algıladığını kaydetmiş, bu frekansın gekkoların kulaklarıyla duyduğu frekansın oldukça altında kaldığını belirtmiştir. Bu durum, keseciğin işitme sistemini destekleyen özel bir işlevi olduğunu göstermektedir.
Makalenin ortak yazarı biyolog Catherine Carr, “Kulak, bildiğimiz anlamda havadaki sesleri duyuyor. Ancak genellikle denge ile ilişkilendirilen bu eski iç yol, gekkoların yer veya su gibi ortamlardan geçen titreşimleri algılamasını sağlıyor,” demektedir.
İç kulaktaki bu yapı, balıklar ve amfibilerde de görüldüğünü belirten Carr, bulguların kara ve su ortamında yaşayan hayvanların işitme sistemlerinin evrimine ışık tuttuğunu eklemektedir. Ekip ayrıca, yeni çalışmanın, işitme becerilerinin gelişmediği düşünülen diğer hayvanların iletişim kurma yöntemleri hakkında yeni bilgiler elde edilmesine olanak sağlayabileceği görüşündedir. Duyamadığı sanılan diğer sürüngenlerin de benzer bir mekanizmayla çevrelerini algılıyor olabileceği düşünülmektedir.
Yeni araştırma, doğrudan insanların işitme sistemiyle ilgili olmamakla birlikte, bilim insanları bazı benzerlikler olduğunu düşünmektedir. Carr, “Bir rock konserinde olduğunuzu hayal edin,” diyerek, “Gürültü nedeniyle başınız ve tüm vücudunuz titreşir. Müziği sadece duymakla kalmaz, aynı zamanda hissedersiniz. Bu his, insandaki vestibüler sistemin, yüksek sesli konserlerde uyarılabileceğini, yani işitme ve denge duyularımızın yakından bağlantılı olduğunu gösteriyor,” şeklinde konuşmaktadır.
İç kulaktaki organları içeren vestibüler sistem, denge duyusunun korunmasını sağlamaktadır. Araştırmacılar, bulguların memelilerin işitme sistemleriyle ilgili çalışmalara yeni bir perspektif kazandırmasını ummaktadır. Makalenin ortak yazarı Dawei Han, “Bu araştırmanın sonuçları, sürüngenler dünyasının ötesine uzanıyor,” ifadelerini kullanarak, “Bu gizli mekanizmaları ortaya çıkardıkça hayvanların çevrelerini nasıl algıladığı ve etkileşimde bulunduğuna dair daha zengin ve incelikli bir resim elde ediyoruz. Belki de kendi duyusal deneyimlerimize dair yeni bilgilere ulaşacağız,” diyerek umutlarını dile getirmiştir.
