Uzman Diyetisyen Çisem Gündüz’den İşlenmiş Gıdalar Hakkında Önemli Uyarılar
Uzman diyetisyen Çisem Gündüz, günümüzde giderek daha fazla tüketilen işlenmiş gıdaların sağlık üzerindeki risklerine dair önemli uyarılarda bulundu. Yoğun iş temposuyla geçen günlerin ardından, pek çok bireyin evlerine döndüklerinde hızlı, pratik ve ulaşılması kolay olan işlenmiş yiyecekleri tercih ettiğini belirten Gündüz, bu durumun ciddi sağlık sorunlarına yol açabileceğini vurguladı. Son yapılan araştırmalar, bu tür gıdaların beyin sağlığını tehdit ettiğini ortaya koyuyor.
Gündüz, cips, çikolata, kraker, bisküvi, şekerli kahvaltılık gevrekler, dondurmalar, salam ve sosis gibi işlenmiş etler, hazır köfte, nugget, pizzalar, hazır erişteler ve çorbalar, asitli içeceklerin en yaygın tüketilen işlenmiş gıdalar arasında yer aldığını ifade etti. Bu yıl içinde yayımlanan bir klinik çalışmanın verilerine atıfta bulunan Gündüz, “Yüksek oranda işlenmiş yiyeceklerin tüketiminin yalnızca yüzde 10 artmasının, zihinsel fonksiyon bozukluklarının artışına neden olduğu ileri sürülmektedir. Sağlıklı beslenme alışkanlıkları olan ancak asgari düzeyde işlenmiş yiyecekleri tüketen bireylerin bu riskten daha az etkilendiği ve zihinsel fonksiyonlarının çok daha iyi olduğu gözlemlenmiştir” dedi.
İşlenmiş Gıdaların Zihinsel Sağlık Üzerindeki Etkileri
Bu tür besinlerin genellikle glisemik indeksi yüksek, yani kan şekerini hızla yükselten karbonhidratlardan oluştuğunu belirten Gündüz, “Bu durum, aşırı şeker tüketimi ile eşdeğerdir. Şekerin vücutta yarattığı yük, insülin salgısını artırır. Ayrıca, bu besinler yüksek tansiyon, anormal kan lipit seviyeleri ve tip 2 diyabet gibi durumların yanı sıra metabolik sendrom ve obezite riskini de artırmaktadır” şeklinde konuştu.
Yüksek oranda işlenmiş gıdalarda, dokuyu, rengi, tatlılığı veya lezzeti değiştirmek için çeşitli katkı maddelerinin bulunduğunu belirten Gündüz, “Bu katkı maddeleri bağırsaktaki mikrobiyomu bozabilir ve bağırsak iltihabına yol açabilir. Bu da, beyin fonksiyonlarını etkileyebilen mikrobiyom tarafından üretilen metabolitlerin sentezine neden olabilir. Sızdıran bağırsak sendromu, toksinlerin ve inflamatuar moleküllerin vücutta dolaşımına izin verebilir. Sonuç olarak, bu durum kişilerin serotonin yani duygusal durumu ve bilişi etkileyen hormon seviyelerinde değişime yol açar” dedi.
Ayrıca, aşırı işlenmiş gıdaların besin değerinin düşük olduğuna dikkat çeken Gündüz, bu tür gıdaları tüketen bireylerin kısa bir süre sonra yeniden acıkacaklarını ve bunun da aşırı yeme ile olumsuz sonuçlara neden olabileceğini ifade etti. Gündüz, yediğimiz yiyeceklerin türünün beyin sağlığını korumak açısından son derece önemli olduğunu; aynı zamanda bu yiyeceklerin nasıl üretildiği ve işlendiğinin de en az yiyecek türü kadar kritik bir öneme sahip olduğunu söyledi.
Sağlıklı Beslenme Önerileri
Diyetisyen Gündüz, zihinsel sağlığı korumak için cipsler ve diğer atıştırmalık yiyecekler, endüstriyel ekmekler ve hamur işleri, paketlenmiş tatlılar, şekerlemeler, şekerle tatlandırılmış asitli içecekler, hazır makarna, erişte ve çorbalar, hazır yemekler, dondurulmuş akşam yemekleri ve işlenmiş etlerden kaçınılması gerektiğini vurguladı. Akdeniz diyetine uygun menüleri tavsiye eden Gündüz, şu önerilerde bulundu:
- Haftada en az 2 gün balık tüketin.
- Mevsiminde ve çeşitli sebze/meyvelerle zenginleştirilmiş, zeytinyağı, avokado, kuruyemişler, kurubaklagiller ve tam tahıllar içeren işlenmemiş ya da minimum işlenmiş gıdalar tüketin.
- Market alışverişlerinizde hazır paketli gıdalar yerine taze ürünleri tercih edin.
- Yemeklerinizi hazırlarken çeşitli baharatlar yerine doğal baharatları kullanın.
Unutmayın ki, soframızdaki besinler yalnızca beden sağlığımızı değil, aynı zamanda beyin sağlığımızı da etkiler. İşlenmiş gıdaların tüketimini azaltarak, doğala ve mevsimine uygun gıdalara yönelerek sağlıklı beyinler için önemli bir adım atabiliriz.
