İzmir Körfezi Temizliği İçin Acil Eylem Planı
İzmir Körfezi’nin temizlenmesi amacıyla Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından oluşturulan ‘İzmir Körfezi Bilim Kurulu’nun açıkladığı 15 maddelik acil ve kısa vadeli eylem planı, kamuoyunda çeşitli tepkilere yol açtı. CHP İçişleri Politikalarından Sorumlu Genel Başkan Yardımcısı ve İzmir Milletvekili Murat Bakan, yaşanan sorunların sorumluluğunun yalnızca İzmir Büyükşehir Belediyesi’ne yüklenmesine dikkat çekti. Bakan, “Son günlerde İzmir Körfezi’ndeki çevre sorunları hakkında yapılan açıklamaları dikkatle takip ediyoruz. Özellikle AKP Genel Başkan Yardımcısı Hamza Dağ’ın konuyla ilgili değerlendirmelerine yanıt vermek ve kamuoyunu doğru bir şekilde bilgilendirmemiz gerektiğini düşünüyorum. Hamza Dağ, İzmir Körfezi’nde yaşanan sorunların sorumluluğunu yalnızca İzmir Büyükşehir Belediyesi’ne yüklemenin dayanılmaz rahatlığına sığınarak konuşuyor. Ancak bu sorun, yerel yönetimlerin yanı sıra çeşitli bakanlıkların da sorumluluk alanına giriyor” diye belirtti.
İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin Çabaları
Murat Bakan, İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin bu konuda üzerine düşeni yaptığını vurguladı. “Körfezin sığlığı ve temiz su girişinin yetersizliği, önemli bir sorun teşkil ediyor. Bilim insanları, bu soruna çözüm olarak bir sirkülasyon ve navigasyon kanalına ihtiyaç olduğunu ifade ediyorlar. Kıyı mühendisliği alanında Türkiye’deki en önemli isimlerden biri olan merhum Adnan Akyarlı, bu konuda birçok bilimsel çalışma yapmıştı. Ancak, bu tür bir projeyi İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin tek başına gerçekleştirmesi mümkün değil. Tarama işlemleri bile Çevre Etki Değerlendirmesi (ÇED) iznine tabi; bu izni Bakanlık veriyor. Maalesef, AKP bu konuda siyaset üretmek derdinde. Dertleri İzmir değil, İzmir’i teslim almak” dedi.
Dünya Örnekleri ve Merkezi Hükümetlerin Rolü
Bakan, dünya genelinde benzer çevre sorunlarının çözümünde merkezi hükümetlerin kritik rol oynadığını vurgulayarak şu örnekleri verdi:
- Londra Thames Nehri Temizliği: 1950’lerde “ölü” ilan edilen Thames Nehri’nin temizliği, İngiliz hükümetinin öncülüğünde gerçekleştirildi. Merkezi hükümet, yerel yönetimlerle iş birliği yaparak yasal düzenlemeler ve finansal destekle nehrin ekolojik canlanmasını sağladı.
- Singapur Nehri Temizleme Projesi: Singapur hükümeti, 1977’de başlattığı 10 yıllık temizleme projesiyle, ağır kirlilik altındaki Singapur Nehri’ni yeniden canlandırdı. Proje, merkezi hükümetin liderliğinde ve çeşitli bakanlıkların koordinasyonuyla yürütüldü.
- Çin’in Taihu Gölü Restorasyonu: Çin hükümeti, üçüncü büyük tatlı su gölü olan Taihu’nun temizlenmesi için kapsamlı bir program başlattı. Merkezi ve yerel yönetimlerin iş birliğiyle yürütülen proje, göldeki kirlilik seviyesinin önemli ölçüde azalmasını sağladı.
- ABD’de Chesapeake Körfezi Restorasyonu: Federal hükümet ile eyalet yönetimleri ve yerel idarelerin ortak çalışmasıyla yürütülen bu proje, Amerika’nın en büyük haliçlerinden birinin ekolojik dengesini yeniden sağlamayı hedefliyor.
Bakan, bu örneklerin, büyük ölçekli çevre sorunlarının çözümünde merkezi hükümetlerin liderlik rolünün ve yerel yönetimlerle iş birliğinin önemini açıkça ortaya koyduğunu ifade etti.
İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin Bilimsel Yaklaşımı
Murat Bakan, bilim insanlarının körfezin sorunlarının çözümü için sunduğu önerileri de aktardı. “Bir kez daha vurguluyoruz; İzmir Körfezi’ni kurtarmak, yalnızca yerel yönetimlerin veya tek bir bakanlığın çabalarıyla mümkün değil. Bu, tüm kurumların el birliğiyle ve koordinasyon içinde çözmesi gereken bir sorun. Körfezi temizlemek için çalışmalar sürerken, bu çalışmaların sonuç vermesi adına denetimlerin sıkı tutulması; gerekli yatırımların bekletilmemesi, tüm yetkililerin ve kurumların sorumluluklarını yerine getirmesi gerekiyor” dedi.
Bakan, “İzmir Büyükşehir Belediyesi bu bilincin farkında, kendi üzerine düşeni yapmaya devam ediyor. Diğer kurumların da aynı kararlılık ve hassasiyetle hareket etmesini bekliyoruz. Gerekli bilimsel ve finansal sorumlulukları tam olarak tespit etmeyen, elini taşın altına koymayan, İzmir Büyükşehir Belediyesine kaldıramayacağı yük yükleyip yangından mal kaçırır gibi protokol imzalatarak sorun çözülmez” şeklinde konuştu.
Bakan, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nı, kirlilik kaynaklarının denetlenmesi ve gerekli yaptırımların uygulanması konusunda daha aktif olmaya davet etti. “Merkezi hükümetin, dünya örneklerinde ve İzmit Körfezi’nde gördüğümüz gibi, liderlik rolünü üstlenmesi, elini taşın altına koyarak finansman sağlama ve sorumluluğu paylaşma noktasında yerel yönetimlerle iş birliği içinde hareket etmesi gerekmekte. İzmir Körfezi’nin temizlenmesi ve korunması için tüm paydaşları iş birliğine çağırıyoruz. Bu sorunu, siyasi çekişmelerin ötesinde, ulusal bir mesele olarak ele almalı ve el birliğiyle çözüm üretmeliyiz. İzmir’imizin ve gelecek nesillerimizin bunu hak ettiğine inanıyoruz” dedi.
