İzmir Tarihi Elektrik Fabrikası, Hazine ve Maliye Bakanlığı Özelleştirme İdaresi tarafından mevcut imar planlarının “kültürel tesis” statüsünden “Ticaret-Turizm Alanı” olarak değiştirilmek istenmesine karşı, Konak Belediyesi’nin ardından İzmir Büyükşehir Belediyesi ve TMMOB Mimarlar Odası da sert bir muhalefet gösterdi. Yapılan yazılı açıklamalarda, tarihi yapının ranta açılmasına karşı hukuksal mücadele verileceği vurgulandı.
Büyükşehir Belediyesi’nin yaptığı açıklamada, İzmir Elektrik Fabrikası’nın, eski Havagazı Fabrikası, eski Tekel Fabrikası binaları, eski Sümerbank Fabrikası alanı ve eski antrepolar gibi endüstri mirası niteliği taşıyan kültürel varlıklar arasında yer aldığı belirtildi. Açıklamada, “İzmir Elektrik Fabrikası, inşa edildiği dönemin (1929) endüstri yapısı teknolojisini, malzeme özelliklerini ve mekân kurgusunu yansıtan, uzun yıllar boyunca kentin iktisadi, sosyal, kültürel ve mekânsal gelişmesinde önemli bir rol oynamış benzersiz bir endüstri arkeolojisi mirasıdır. Bu nedenle, İzmir I Numaralı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu’nun 08.01.1998 tarihli ve 7003 sayılı kararı ile 2. Grup Yapı olarak tescil edilmiştir,” ifadesi kullanıldı.
Tescilli Yapının Silueti Tehdit Altında
Açıklamada, Özelleştirme İdaresi’nin 16 Nisan 2019 tarihindeki ihalesinin İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin iktisadi teşekkülü olan Grand Plaza tarafından kazanıldığı ancak ihale sürecinin geçersiz sayıldığı hatırlatıldı. Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın yeni “Ticaret-Turizm Alanı” kullanım kararına göre, bölgeye 30 kat imar izni verildiği ifade edildi.
Açıklamada ayrıca, “Bu karar, tescilli kültür varlığının yüksekliğinin çok üzerinde yapılaşma önerildiği ve bu durumun, tescilli yapının siluetini olumsuz yönde etkileyeceği gibi, yapılaşma koşulları ve plan kararları ile bölgeye kalıcı zararlar vereceği açıktır. Yeni Kent Merkezi olarak adlandırılan imar planı çalışmaları çerçevesinde, tescilli Elektrik Fabrikası’nın batısında bulunan ve şu anda kültürel etkinlikler için kullanılan eski Havagazı Fabrikası ile birlikte ele alınması ve her iki kültürel mirasın da liman arkasının girişini simgelemesi amaçlanmıştır. Bu alanlarda yeni yapılaşma önerilmemiş, mevcut yapıların restore edilerek kullanılmasının yeterli olduğu düşünülmüştür,” denildi.
Kamu Yararı ve Kültürel Miras Vurgusu
Açıklama, “İzmir Büyükşehir Belediyesi olarak; tescilli kültür varlığı niteliği taşıyan eski Elektrik Fabrikası’nı mevcut plan kararlarıyla koruyarak, faaliyetlerini sürdürecek ve öncelikle kamu yararını esas alarak bu mirası gelecek kuşaklara aktarmak için gerekli mücadelemizi sürdüreceğimizi kamuoyuna duyururuz,” ifadeleriyle sona erdi.
Mimarlar Odası’ndan Sert Tepki
Bu duruma karşı çıkan TMMOB Mimarlar Odası İzmir Şube Başkanı Uğur Yıldırım, “Özelleştirme İdaresi, geçtiğimiz günlerde kurumlara görüş almak amacıyla gönderdiği raporlar aracılığıyla tarafımıza iletildi. Yaptığımız değerlendirmelerde, korunması gereken bu değerli alana yönelik rant odaklı birtakım planlama çalışmaları yapıldığını tespit ettik. İncelediğimiz plan raporunda, planlamaya esas gerekçelerin arasında hazinenin tasarruf tedbirleri kapsamında gerçekleştirdiği adımlar yer alıyor. Alanın bu bağlamda hazineye bir getiri sağlaması planlanmış. Kamuya ait olan bir kültürel miras yapısının kamusal özelliğinin kaybedilmesi ve yapı-parsel ilişkisinin bozulması kabul edilemez. Mevcut yapının değerini gözetmeden yapılacak tüm planlamaların karşısında duracağız,” şeklinde konuştu.
