Kahve dünyanın dört bir yanında milyonlarca insanın günlük rutininin bir parçası. 1500 yıldan uzun süredir tüketildiği düşünülen kahve, kimilerine göre 17. ve 18. yüzyıllarda Aydınlanma’nın önemli tetikleyicilerinden. Modern dünya düşünürlerinin ve çığır açan fikirlerinin de dolaylı olarak destekleyicisi. Kahvenin vücudumuzdaki etkilerinin asıl mimarı olan kafein, dünyada en yaygın tüketilen psikoaktif madde olarak sayılıyor.
Kafeinin Vücuda Etkileri
Kafein, kahvenin içilmesinin ardından, sindirim sistemimizde işleniyor ve mide duvarı ve ince bağırsak yoluyla doğrudan kana karışıyor. Kafein, adenozin adı verilen ve vücudun doğal olarak ürettiği bir maddeyle kimyasal olarak benzerlik taşıyor. Adenozin, sempatik sinir sistemini yavaşlatan, nabzı düşüren, uyku ve rahatlık hissini artıran bir nörotransmitter.
Kahvenin Faydaları ve Zararları
Kararında içildiğinde kahvenin faydalı olabildiği vurgulanıyor. Tavsiye edilen miktarın üzerine çıkıldığında, uyku bozuklukları, kaygı bozukluğu (anksiyete), taşikardi, midede rahatsızlık hissi, baş ağrısı gibi sorunlar görülebilir. Amerikan Gıda ve İlaç Dairesi, çok fazla miktarda kafein tüketmenin toksik etkileri olabileceği uyarısını da yapıyor.
Kahvenin Kökeni ve Yayılması
Kahvenin yolculuğu, Kızıl Deniz’in güney ülkelerindeki yaylalardan, Etiyopya ve Yemen’den başlıyor. Bir efsaneye göre Etiyopya’da 9. yüzyılda Kaldi adlı bir keçi çobanı, garip bir ağacın meyvelerini yiyen keçilerinin tüm gece uyanık kaldıklarını ve enerji dolu olduklarını gördü. Çoban bir grup keşişe haber verdi ve keşişler bu meyveden, kendilerini ibadet sırasında uyanık tutacak sıcak bir içecek yapabileceklerini gördüler.
Kahvenin Tarihsel ve Kültürel Etkileri
20. yüzyılın önde gelen Alman filozoflarından Jürgen Habermas’a göre kahve olmasaydı Aydınlanma yaşanmayabilirdi. Kahvehaneler 17. ve 18. yüzyıllarda kamusal alanda “eleştirinin merkezi” haline gelmişti ve buralarda yeni fikirler filizlendi. Kahvenin tarihini tamamen gelişim ve yeni fikirlerin doğuşuyla eşleştirmek ise hikayenin eksik kalması anlamına gelebilir. Çünkü kahvenin üretimi ve bu üretimin yaygınlaşması, büyük bir köle sömürüsüne de dayanıyordu.
