Salep Yetiştiriciliği Kastamonu’da Artıyor
Tıbbi ve aromatik bitkiler sınıfında yer alan ve endemik tür olması nedeniyle doğadan toplanması yasak olan salep, Kastamonu‘da her geçen gün artan bir ilgiyle yetiştirilmeye başlandı. İlaç sanayisinde, yapıştırıcı ve dondurma yapımında yaygın olarak kullanılan salepin, yetiştiriciliğinin artırılması için Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından üreticilere çeşitli destekler sağlanıyor. 2023 yılında hayata geçirilen “Doğadan Toplama Değil, Tarlada Salep Yetiştiriciliği” projesi kapsamında, Kastamonu’da İl Tarım ve Orman Müdürlüğü gözetiminde özel salep sahaları oluşturuldu. Bu sahalarda, il genelinde toplam 12 dekar alanda salep dikimi yapılırken, önümüzdeki yıl bu alanın 30 dekara çıkarılması planlanıyor.
Öte yandan, çocukluğunda annesiyle birlikte gittiği yaylalarda salebe olan merakı gelişen Ziraat Mühendisi Ferdi Doğru, üniversiteden mezun olduktan sonra Kastamonu’nun il merkezine bağlı Kayı köyüne geri dönerek salep yetiştiriciliğine başladı. İlk olarak 1 dönüm alanda salep ekimi yapan Doğru, zamanla bu alanı genişleterek 500 metrekarenin üzerine çıkmayı başardı. Doğru, önümüzdeki yıl ekim alanını daha da artırarak salep yetiştiriciliğinden elde ettiği geliri yükseltmeyi hedefliyor.
Ferdi Doğru’nun Salep Yetiştiriciliği
Kastamonu’nun merkez ilçesine bağlı Kayı köyünde salep yetiştiriciliği yapan Ziraat Mühendisi Ferdi Doğru, “Köyü sevdiğimiz için imkanlarım dahilinde her zaman şehirden köye dönüş planım vardı. Bu yüzden Ziraat Mühendisliğini okudum. Okurken istiyordum ki köyde yapmak istediklerimi nizami bir şekilde gerçekleştireyim. Köy için planlamalarımı yaparken notlarım arasında salep her zaman vardı. Doğal olarak bu konu ilgimi çekiyordu. Çünkü Kastamonu’da 25 ila 30 tür salep mevcut. Şu anda 500 metrekarenin üzerinde bir alanımız mevcut ve bunu önümüzdeki yıl daha da artırmayı planlıyoruz. Şimdilik bitkilerimizi daha da geliştirme aşamasındayız. Herkesin iki aldığından biz üç veya dört nasıl alırız bunun hesabını yapıyoruz.” dedi.
Salep Yetiştiriciliğinin Ekonomik Faydaları
Salebe olan talebin nüfus artışı ile birlikte sürekli olarak yükseldiğini belirten Doğru, “Doğada salep sökümü yasak, fakat kaçak sökümler ne yazık ki devam ediyor. Yine de salep yetiştiriciliğinin az olması nedeniyle bu ürün kıt bir hale gelmiş durumda. İç piyasayı bile karşılayamaz duruma geldiği için salep ithal ediliyor. Tüm bunlar göz önüne alındığında her yıl ürünün fiyatının artması kaçınılmaz. En son salebin yaş kilosu 2 bin lira civarındaydı. Kültüre ettiğiniz tarla parselinde ektiğiniz miktara bağlı olarak kar marjınız değişiyor. Minimum bir dönüm araziye 200 kilogram ürün diktiğinizde sürdürülebilirlik açısından zaten 1’e 2 ürün almanız gerekiyor. Yani dönüş başına 400 kilogram gibi bir ürün elde etmelisiniz. Bunu da 2 bin lira ile çarptığınızda 800 bin lira gibi bir rakam elde ediyorsunuz. Tabii ki masraflarınızı düşmeniz gerekiyor. İşçiliği zor bir ürün olmasına rağmen diğer tarımsal ürünlerle kıyaslandığında kar marjı oldukça yüksek.” şeklinde konuştu.
Osmanlı döneminde salebin padişah içeceği olarak tüketildiğini hatırlatan Doğru, “Salebin tarih değeri de oldukça yüksektir. Tarihler boyunca tüketilen bir ürün olması nedeniyle günümüze kadar ulaşmıştır. İlk başlarda doğadan toplanarak tüketilen salebin günümüzde yetiştiriciliği giderek önem kazanmaktadır. Kastamonu florasında 25-30 çeşit kendiliğinden oluşan salep orkidesi bulunmaktadır. Salep, aslında bir orkidedir ve bu nedenle salebin üretilmesi kaçınılmazdır. Farklı illerde salep üretimi için çalışmaların yapıldığını biliyorum. Ancak Kastamonu’da salep üretiminin duyurulabilirliği oldukça düşük. Bu durum beni çok etkiliyor çünkü Kastamonu, salep üretimi açısından son derece zengin bir bölge.” ifadelerini kullandı.
