Günümüzde Şiddet ve Karamsarlık İçeriklerinin Medyadaki Yeri
Son yıllarda, medya platformlarında artan şiddet, karamsarlık ve endişe içeriklerinin görünürlüğü, toplumsal algıyı derinden etkilemektedir. Bu durum, “Dünya giderek kötü bir yere mi dönüşüyor?” sorusunu sıkça gündeme getiriyor. Marmara Üniversitesi İletişim Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ali Murat Kırık ve Yapay Zeka Politikaları Derneği (AIPA) Kurucusu Zafer Küçükşabanoğlu, bu olguların yapay zeka ile olan ilişkisini kapsamlı bir şekilde değerlendiriyor.
Kötü Haberlerin Medyadaki Egemenliği
Prof. Dr. Kırık, tarih boyunca masallar, destanlar ve benzeri anlatılarla birlikte, medyada genellikle savaşlar, krizler ve trajediler gibi olumsuz olayların öne çıktığını belirtiyor. Ancak, günlük hayatta bilim, sanat ve dayanışma gibi olumlu gelişmelerin de yaşandığını unutmamak gerekir. Medyanın kötü haberlere odaklanması, dünyanın olduğundan daha karanlık bir yer olarak algılanmasına yol açmaktadır.
Kötü Haberlerin Sosyolojik ve Psikolojik Nedenleri
Kötü haberlerin manşetlere hakim olmasının birkaç temel sebebi vardır. Sosyolojik açıdan, krizler ve olumsuz olaylar toplumsal düzeni tehdit ettiği için insanlar bu tür haberlere daha fazla dikkat gösterir. Psikolojik olarak ise, evrimsel süreçte hayatta kalma içgüdüsü, bireylerin bu tarz haberlere olan ilgisini artırır. Kötü haberler, belirsizlik ve risk algısını yükselterek dikkat çekici hale gelir. Medya kuruluşları, izlenme ve etkileşim oranlarını artırmak adına bu eğilimi kullanır.
Yapay Zeka ve Medya İlişkisi
Yapay zeka teknolojilerinin medya ve sosyal medya platformlarında kullanımı giderek artmaktadır. Prof. Dr. Kırık, yapay zekanın kötü manşetlerin yayılmasında dolaylı bir rol oynayabileceğini ifade ediyor. Algoritmalar, kullanıcıların daha fazla etkileşim gösterdiği içerikleri öne çıkardığından, sansasyonel veya endişe verici haberler daha fazla görünür hale gelmektedir.
Olumlu Habercilik Üzerine Düşünceler
Medyanın haberlere bakışı ve anlatım tarzı, bu süreçte belirleyici bir rol oynamaktadır. Korku ve endişe yerine umut ve iyimserlik teşvik eden haberler üretmek mümkündür. Trajedilere odaklanmanın yanı sıra, çözüm odaklı haberciliğe yönelmek gerekmektedir. Örneğin, bir çevre felaketi haberinde sadece sorunu anlatmak yerine, alınan önlemleri, bilimsel çözümleri ve bireysel katkı yollarını vurgulamak, okuyuculara daha yapıcı bir bakış açısı kazandırabilir.
Yapay Zeka ile Üretilen Yanıltıcı Haberler
Haberlerin dili, korku ve paniği körüklemek yerine bilgilendirici ve yönlendirici olmalıdır. Sosyal medya ve basında kullanılan dilin etkisi oldukça büyüktür. Başlıkların duygu sömürüsü veya abartı içermeden gerçeği yansıtması önemlidir. Ayrıca, empati kuran ve farklı bakış açılarını içeren içerikler, toplumsal diyaloğun sağlıklı ilerlemesine katkı sunmaktadır.
Medya Okuryazarlığının Önemi
Prof. Dr. Kırık, medya okuryazarlığının teşvik edilmesi gerektiğini vurguluyor. Okurların, izleyicilerin kıyas ve mukayese yapması da oldukça mühimdir. Doğru habercilik her zaman tiraj, reyting veya hit değil, vatandaşlara doğru bilginin aktarılmasıdır.
Yapay Zeka Politikaları ve Toplum Üzerindeki Etkisi
Yapay Zeka Politikaları Derneği (AIPA) Kurucusu Zafer Küçükşabanoğlu, yapay zekanın kişiselleştirilmiş içerik sunumu, etkileşim ve analiz açısından birçok fayda sağladığını belirtiyor. Ancak yanlış bilgi ve manipülasyon gibi konularda ciddi problemler yaşatabileceğini de ekliyor. AIPA’nın “Medyada Yapay Zeka Algısı” araştırması, toplumun yüzde 60,6’sının internetteki gerçek ile sahte haberler arasındaki farkı belirleme konusunda endişe duyduğunu göstermektedir.
Güvenilir Bilgi ve Denetim Mekanizmaları
Yapay zeka teknolojileri, zararlı içeriklerin tespit edilmesi ve filtrelenmesi gibi işlevlerle çocukların ve gençlerin güvenli bir ortamda bilgi edinmelerini sağlayabilir. Bu sistemler, haberlerin doğruluğu ve güvenilirliği denetlenerek daha güvenilir bir ortam oluşturabilir. Toplumun, yapay zekanın internetteki haber ve bilgilere olan güveni artırdığına dair algısı oldukça düşüktür; bu nedenle, kanun koyucuların güvenilirlikle ilgili düzenlemelere ihtiyacı bulunmaktadır.
Sonuç
Medya, yapay zeka ve toplumsal algı arasındaki ilişki karmaşık bir yapıdadır. Ancak, umut ve iyimserliğe odaklanan bir habercilik anlayışı benimsemek, toplumsal duyarlılığı artırabilir. Bilgi ve haber kaynaklarının denetim mekanizmalarına entegre edilmesi, güvenilir bir medya ortamı yaratmak adına kritik öneme sahiptir.
