Kozluk ilçesine bağlı Derince köyü sakinleri, atalarından miras aldıkları kaya tuzu üretim geleneğini uzun yıllardır başarıyla sürdürüyor. Bu köyde yaşayanlar, geçim kaynakları olarak sadece bu tuz üretimine dayanıyorlar. Su kuyularından çekilen tuzlu su, büyük dinlendirme havuzlarına aktarılıyor ve burada yaklaşık iki gün bekletiliyor. Ardından, bu su küçük havuzlara taşınıyor ve sıcak havanın etkisiyle buharlaşarak tuz elde ediliyor. Elde edilen kaya tuzu, 10, 25 ve 50 kilogramlık paketler halinde hazırlanarak, özellikle salamura ürünleri, kavurma, peynir ve turşu yapımında kullanılmak üzere siparişle müşterilere ulaştırılıyor.
Muhtar İzzettin Yüksel’in Açıklamaları
Derince köyü muhtarı İzzettin Yüksel, AA muhabirine yaptığı açıklamada, dedelerinden devraldıkları bu tuz üretim geleneğini gururla sürdürdüklerini belirtti. İlkbaharda başlayan tuz üretiminin yaklaşık dört ay sürdüğünü ifade eden Yüksel, “Köyümüzde 40 hane var ve herkes kaya tuzu yapıyor. Geçimimizi bu tuz üretiminden sağlıyoruz. Köyümüz orman köyü, başka bir gelir kaynağımız bulunmuyor,” dedi. Tuz satışlarını yol kenarında yaptıklarını ve aldıkları siparişlerle tuzu Diyarbakır, Van gibi birçok ile gönderdiklerini aktardı. Yüksel, tuz üretimi için yaz aylarında herkesin köyde kaldığını belirterek, “Bu sayede yaz aylarında gençler köyden ayrılmıyor ve büyüklerine yardım ediyor,” şeklinde konuştu.
Yaz Aylarının Önemi
Yüksel, yaz aylarında köyün nüfusunun arttığını, kışın ise azaldığını ifade ederek, “Eğer tuz üretimi olmasaydı, köyde genç kalmazdı. Gençlerimizin hepsi yaz döneminde tuz üretiminde çalışıyorlar,” dedi. Hava sıcaklığının tuz üretimi üzerindeki etkisini de vurgulayan Yüksel, sıcaklık arttıkça üretim verimliliğinin de yükseldiğini dile getirdi.
Beş Kuşaktır Tuz Üretimi
Köylülerden Haydar Yüksel, 7 yaşında babasına yardım ederek tuz üretimine başladığını ve yaklaşık beş kuşaktır bu geleneği sürdürdüklerini ifade etti. Yaz aylarında sıcak havalarda tuz üretimi yaptıklarını belirten Yüksel, “Üretimimiz dört ay sürüyor. Sıcaklığın artmasıyla verimimiz de artıyor. Bu yıl yaz çok sıcak geçiyor, bu nedenle geçen senelere göre tuz üretimimiz daha fazla. Ancak sıcak havada çalışma şartları zorlaşıyor,” dedi. Zor ve zahmetli bir iş olmasına rağmen, tuz üretimini severek yaptıklarını anlattı.
Yusuf Atmaca’nın Deneyimleri
Köydeki diğer bir üretici olan Yusuf Atmaca, küçük yaşlardan itibaren tuz üretimi yaptığını ve ailesine yardım ettiğini belirtti. Atmaca, “Tuzlu su kuyularımız var. Oradan suyu çekiyoruz ve büyük havuzlarımızı dolduruyoruz. Biraz dinlendirdikten sonra bu suyu küçük havuzlara aktarıyoruz. Bu havuzlarda aldığımız suyu bir hafta bekletiyoruz. Su buharlaşınca tuz ortaya çıkıyor. Havuzlarda oluşan tuzu topluyor, biriktirme alanlarında kurumaya bırakıyoruz. Daha sonra paketleyip satışa hazır hale getiriyoruz,” şeklinde konuştu. Ayrıca, satışını yaptıkları tuzdan kalanları stoklayarak kışın da siparişe göre sattıklarını ekledi.
