Muazzez İlmiye Çığ: Türk Arkeolojisinin Işığı
Muazzez İlmiye Çığ, 20 Haziran 1914 tarihinde Bursa’da doğmuş, Türk arkeolojisine ve dilbilimine büyük katkılarda bulunmuş bir bilim insanıdır. Özellikle Sümer ve Asur uygarlıkları üzerine yaptığı derinlemesine araştırmalarla tanınmaktadır. Çığ, yalnızca akademik alanda değil, aynı zamanda sosyal ve kültürel konularda da etkili bir figür olmuştur. Kendisi, Türkiye’deki laiklik ve kadın haklarının güçlü savunucularından biridir.
Akademik Hayatı ve Çalışmaları
Muazzez İlmiye Çığ, eğitim hayatına Bursa Kız Muallim Mektebi‘nde başlamış, ardından Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Hititoloji Bölümüne kaydolmuştur. 1940 yılında diplomasını aldıktan sonra, İstanbul Arkeoloji Müzeleri‘nde çalışmaya başlamıştır. Burada, binlerce çivi yazılı tabletin temizlenmesi, sınıflandırılması ve numaralandırılması sürecinde önemli roller üstlenmiştir.
Uluslararası Katkıları ve Yayımları
Çığ, 1957 yılında Münih’teki Oryantalistler Kongresi’ne katılarak uluslararası alanda tanınmaya başlamıştır. 1960’ta Heidelberg Üniversitesi’nde yaptığı altı aylık çalışma, onun akademik kariyerine büyük bir katkı sağlamıştır. Emekli olduktan sonra bile, Philadelphia’daki Asuroloji kongresi gibi etkinliklere katılmaya devam etmiştir. Bu süreçte, Prof. Kramer‘in “History Begins at Sumer” adlı eserini Türkçeye çevirmiş ve bu eser, 1990 yılında “Tarih Sumer’de Başlar” adıyla yayımlanmıştır.
Ödülleri ve Başarıları
Muazzez İlmiye Çığ, akademik başarılarını pek çok ödülle taçlandırmıştır. Adana Tepebağ Rotary Kulübü‘nden Meslek Hizmet Ödülü almış, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi tarafından Fahri Doktora unvanı ile onurlandırılmıştır. Ayrıca, 2005 yılında Osmaniye’nin Çardak köyünde Özgür İnsan Ödülünü kazanmıştır. Uluslararası Lions Kulüpleri Derneği tarafından da Melvin Jones Dostluk Ödülüne layık görülmüştür.
Toplumsal Etkisi ve Kadın Hakları
Muazzez İlmiye Çığ, kadın hakları konusunda yaptığı çalışmalarla dikkat çekmiştir. Kadınların toplumdaki yeri ve önemi üzerine yazdığı eserler, birçok insanın bu konuda bilinçlenmesine vesile olmuştur. Kendisi, Türkiye’de kadınların eğitim ve sosyal hayatta daha etkin rol alması için sürekli çaba sarf etmiştir.
Yargılanma Süreci
Çığ, 2007 yılında bazı kitaplarında başörtüsünün köklerinin Akadlara dayandığını yazdığı için yargılandı. Duruşmasında, kendisinin bir bilim kadını olduğunu ve kimseye hakaret etmediğini belirterek suçlamaları reddetti. İlk celsede mahkeme, davayı düşürdü ve kendisi beraat etti. Bu olay, onun toplumsal ve akademik duruşunu daha da güçlendirmiştir.
Muazzez İlmiye Çığ’ın Mirası
Muazzez İlmiye Çığ, 20 Haziran 2014 tarihinde 100 yaşına girmiştir. 110. yaşına girmesine az bir süre kala, Türk arkeolojisi ve dilbilimindeki katkılarıyla hatırlanmayı sürdürmektedir. Kendisi, Türk kadınına ve bilime olan inancını her zaman vurgulamıştır. Onun mirası, gelecek nesillere ilham vermeye devam edecek.
Sonuç
Muazzez İlmiye Çığ, sadece bir bilim insanı değil, aynı zamanda toplumsal değişimin öncülerinden biri olmuştur. Eserleri, araştırmaları ve toplumsal duruşuyla, Türk arkeolojisi ve kadın hakları alanında önemli bir yere sahiptir. Her ne kadar hayata veda etmiş olsa da, bıraktığı izler ve etkiler, onu her zaman hatırlanacak bir figür yapmaktadır.
