Otizm Farkındalık Ayı
2008 yılında Birleşmiş Milletler tarafından tüm dünyada otizm konusunda farkındalık oluşturmak belirtileri ile ilgili bilinirliği arttırmak, erken tanınmasını yaygınlaştırmak ve otizmle ilgili sorunlara çözüm bulmak amacıyla Nisan ayı ‘Otizm Farkındalık Ayı’ olarak tanımlandı.
Otizmin Tanımı ve Yaygınlığı
Otizm sosyal-iletişimsel alanlarda yetersizlikler, sınırlı ilgi alanları ve tekrarlayan davranışlar ile seyreden bir bozukluktur. 2023 son verilerine göre sıklığı 1/36 ve bu oran 2000 verilerine göre yüzde 317 artışa işaret ediyor. Güncel bilimsel veriler otizmin ortaya çıkışının yüksek oranda (yüzde 74-93) kalıtımsal olduğunu, 1000 kadar ayrı genin riski arttırdığını belirtmektedir.
Risk Faktörleri ve Belirtileri
İleri ebeveynlik yaşı riski arttırdığına dikkat çekerek, otizmin bebeklik döneminde görülmeye başladığını ve bulguların yaşa göre farklılıklar gösterdiğini kaydeden uzmanlar, risk faktörleri ve belirtileri konusunda ebeveynleri bilgilendiriyor.
Bebeklik Döneminde Belirtiler
- 1-2 aylarda: Bebek konuşan kişinin yüzüne bakmama, gülümseme eksikliği
- 4-5 aylarda: Kişileri göz ile takip etmeme
- 6-10 aylarda: Hece tekrarları yapmama
- 8-10 aylarda: Bakımı ile ilgilenen kişiyi ayırt edememe
- 9-12 aylarda: Ortak dikkat gelişmemesi
- 12-18 aylarda: Anlamlı kelimeler kullanmama
Tedavi ve Destek
Çocuklarda otizm spektrum bozukluğundan şüphelenmek için belirtilen özelliklerin hepsinin varlığı gerekmemektedir. Şüphe duyulan herhangi bir belirtide klinik değerlendirme yapılmalı ve çocuğun risk taşıyıp taşımadığı takip edilmelidir. Otizmin çekirdek belirtilerine yönelik yeterli süre ve yoğunlukta planlanan eğitsel yaklaşımlar, uyum ve işlevselliği bozan eşzamanlı ruhsal hastalıkların takip ve tedavisi, ebeveyn destek müdahaleleri tedavide etkin yöntemlerdir.
