Tire’nin Tarihi ve Kültürel Değerlerini Yansıtan Salı Pazarı
Tarihi yapılarından mutfağına birçok alanda farklı kültürlerin etkileşiminin örneklerini bugüne taşıyan İzmir’in Tire ilçesinde, her salı kurulan açık hava pazarı, büyüklüğü, ürün çeşitliliği ve gelenekleriyle dikkat çekiyor.
13. yüzyılda Türk hakimiyetine geçtikten sonra Osmanlı döneminde Aydın vilayeti sancağı yapılan Tire, farklı coğrafyalardan gelen insanlara yurt olmuş ve üretim ile ticaretin zenginleştirdiği kültürel mirasını gelecek nesillere aktarmaya çalışıyor.
Urgancılık, beledi dokumacılığı, nalıncılık, keçecilik gibi kaybolmaya yüz tutan mesleklerin icra edildiği ilçenin en büyük değerlerinden biri de tarihi açık hava pazarıdır.
Tire Salı Pazarı’nın Özellikleri
- Her hafta salı günü, üç mahalle sınırlarına yayılan alanda yaklaşık 1800 tezgahla açılan Tire Salı Pazarı, yöre halkının ihtiyaçlarını karşılamakla kalmayıp turistik bir değer haline gelmiştir.
- Ege’nin verimli ovalarından çıkan ürünlerin, mevsimine göre yabani otların, et ve süt ürünlerinin yanı sıra el emeği ürünlerin sergilendiği pazar, ziyaretçilerini renkli bir yolculuğa çıkarır.
- Pazara sabah 08.30’da belediye hoparlöründen okunan “şükür, bereket ve helal kazanç duası” ile başlanır.
- Ege mutfağını ve kültürünü tanımak isteyen yerli ve yabancı turistlerin ilgisini çeken pazar, turizm şirketlerinin düzenlediği özel turlarla da ziyaret edilmektedir.
- İzmir, Aydın, Manisa gibi illerden kalkan otobüslerle pazara gelenler arasında yabancı turistler de bulunmaktadır.
Tire Pazarcılar Odası Başkanı Cengiz Kaşan’dan Açıklamalar
Tire Pazarcılar Odası Başkanı Cengiz Kaşan, Tire Salı Pazarı’nın tezgah sayısı ve ürün çeşitliliği açısından benzersiz olduğunu vurgulayarak, pazarın ilçenin en büyük marka değeri olduğunu belirtmiştir. Pazarda ticaretin yanı sıra kültürel bir şölen sunulduğunu ifade etmiştir.
“Pazarımız, Türkiye’nin en büyük açık hava pazarıdır. 1800 pazarcı ekmek yemektedir buradan. Bizim pazarımızın tarihi 1450’li yıllara uzanıyor. O dönem Portekizliler buraya portakal, mandalina gibi narenciye ürünlerini getirip buradan urgan ve demirle takas ediyordu. Bu pazar o dönemlerde kurulmaya başlanmış. Biz de bu geleneği sürdürüyoruz. Salı Pazarı ilçenin en büyük marka değeri. Çevre illerden, ilçelerden misafirlerimiz geliyor. İzmir’den, pazara turist taşıyan otobüsler geliyor. Sabah gelip akşama kadar pazarı geziyorlar.”
Geçmişten Günümüze Pazar Geleneği
İlçede 1980-1999 yılları arasında belediye başkanlığı yapan Nazım Çulcu, pazarda alışveriş öncesi yapılan dua geleneğinin urgancılara dayandığını anlatmıştır. Urgancılık geleneğinin Tire’de önemli bir yere sahip olduğunu belirten Çulcu, pazarda yapılan dua geleneğini göreve geldikten sonra tekrar hayata geçirdiklerini ifade etmiştir.
