Rusya-Ukrayna Savaşı: Çatışmaların Gelişimi ve Son Durum
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin tarafından 24 Şubat 2022’de başlatılan “özel askeri operasyon”, dünya genelinde büyük yankı uyandırdı. Bu operasyon, sadece askeri bir girişim değil, aynı zamanda uluslararası ilişkilerde de derin etkiler yarattı. Putin, operasyonun amacını Ukrayna’nın Nazizm’den arındırılması olarak ilan etti. Ancak süreç, beklenmedik sonuçlar doğurdu.
Askeri Harekatın Başlangıcı ve İlk Aşama
Operasyonun başlangıcında Rus askeri birlikleri, Ukrayna’nın Donetsk ve Luhansk bölgelerine girdi. Aynı zamanda Harkiv, Sumi ve Çernigiv gibi stratejik noktalara da ataklar düzenlendi. Bu süreçte, Kiev yönetimi, Rusya’nın askeri harekâtına karşı uluslararası destek arayışına girdi. Rus ordusunun ilerleyişi, bir süre sonra duraksadı ve Kiev ve Çernigiv bölgelerinden geri çekilme yaşandı.
İlk Çatışmalar ve Sivil Kayıplar
Çatışmaların derinleşmesiyle birlikte, sivil kayıplar da arttı. Ukrayna ordusu, Rus askerlerinin çekildiği bölgelerde, özellikle Buça ve İrpin şehirlerinde katliam iddialarında bulundu. Rusya ise bu iddiaları provokasyon olarak nitelendirdi. Bu olaylar, uluslararası kamuoyunu da harekete geçirdi ve savaşın insani boyutları gündeme geldi.
Karşı Taarruzlar ve Stratejik Noktaların Kontrolü
Ukrayna ordusu, 6 Eylül 2022’de Harkiv bölgesinde karşı taarruza başladı. Bu taarruz, operasyonun seyrini değiştirdi. Sadece 5 gün içinde Rusya, Harkiv bölgesinin 8 bin 370 kilometrekaresinde kontrolü kaybetti. Bu durum, Ukrayna’nın moralini artırdı ve uluslararası destek kazandı.
Yasa Dışı İlhaklar ve Uluslararası Tepkiler
Eylül 2022’de, Donetsk, Luhansk, Zaporijya ve Herson bölgelerinde yapılan referandumlar, dünya genelinde büyük tartışmalara yol açtı. Bu referandumlar sonucunda, Rusya, Kırım’dan sonra Ukrayna topraklarının %15’ini daha yasa dışı bir şekilde ilhak etti. Bu durum, uluslararası hukuk çerçevesinde ciddi tepkilere neden oldu.
İnsani Kriz ve Yerinden Edilenler
BM verilerine göre, savaşın başlamasından bu yana yaklaşık 7 milyon 832 bin 493 Ukraynalı, Avrupa ülkelerine sığınmak zorunda kaldı. Ülke içinde ise 11 milyon kişi yerinden edildi. Savaşın insani boyutu, uluslararası yardım kuruluşlarının müdahale etmesini zorunlu hale getirdi.
Ateşkes Müzakereleri ve Sonuçları
Rusya ve Ukrayna arasında ateşkes müzakereleri, çatışmaların başından itibaren gündemdeydi. 3 kez Belarus ve bir kez Türkiye’de yüz yüze görüşmeler yapıldı. Ancak, Buça’daki iddialar ve savaşın gidişatı, müzakereleri olumsuz etkiledi. 17 Mayıs 2022’de Ukrayna, müzakereleri askıya aldığını duyurdu.
Tahıl Koridoru Anlaşması: Gıda Krizi ve Etkileri
Temmuz 2022’de imzalanan Tahıl Koridoru Anlaşması, gıda krizinin önlenmesi açısından kritik bir öneme sahipti. Türkiye, Rusya, Ukrayna ve Birleşmiş Milletler arasında imzalanan bu anlaşma, 17 Temmuz 2023’te Rusya’nın tek taraflı çekilmesiyle askıya alındı. Bu durum, dünya genelinde gıda tedarikinde ciddi sorunlara yol açtı.
Ukrayna’nın Karşı Taarruzları ve Stratejik Hedefler
2023 yılı itibarıyla, Ukrayna ordusu, Donetsk ve Zaporijya bölgelerinde karşı taarruza geçerek önemli başarılar elde etti. Bu süre zarfında, Rusya’nın kontrolündeki bazı bölgeler tekrar Ukrayna’nın eline geçti. Ukrayna, topraklarının %74’ünü kurtardığını açıkladı.
Rusya’ya Yönelik İHA Saldırıları ve Etkileri
Ukrayna, başta başkent Moskova olmak üzere, Rusya topraklarına insansız hava araçlarıyla saldırılar düzenlemeye başladı. Bu saldırılar, Rusya’nın askeri altyapısına ciddi zararlar verdi. Ukrayna ordusu, Rus Karadeniz Filo’suna bağlı gemilere yönelik saldırılarını da artırdı. Bu saldırılar, Rusya’nın deniz gücünü zayıflattı.
Barış Zirveleri ve Uluslararası Diplomasi
Haziranda, İsviçre’nin ev sahipliğinde gerçekleştirilen ilk Ukrayna Barış Zirvesi, uluslararası toplumun dikkatini çekti. Zirvede, Ukrayna’nın toprak bütünlüğünün önemine vurgu yapıldı. Ukrayna Devlet Başkanı Zelenskiy, barış görüşmelerine hazır olduklarını belirtti.
Ukrayna’nın AB’ye Üyelik Süreci ve F-16 Teslimatları
Ukrayna, savaşın zorluklarına rağmen AB’ye üyelik sürecinden vazgeçmedi. 2023 yılı itibarıyla, AB üyesi ülkeler, Ukrayna ve Moldova ile üyelik müzakerelerini başlatma kararı aldı. Ayrıca, Batılı ülkeler, Ukrayna’ya ilk F-16 uçaklarını teslim etti. Bu gelişmeler, Ukrayna’nın uluslararası arenada daha da güçlenmesine katkı sağladı.
Uzun Menzilli Füzelerin Kullanımı ve Stratejik Etkiler
Ukrayna, ABD’den aldığı uzun menzilli füzeleri kullanma izni aldı. Bu durum, çatışmaların seyrini değiştirebilir. Rusya ise, bu gelişmeyi gerginlikte yeni bir aşama olarak nitelendirerek uluslararası kamuoyuna mesaj gönderdi.
