Estudio Santa Rita
Komedyen Karen Hobbs, Haziran ayında sahneye çıkmadan önce kendini alışılmadık derecede gergin hissediyordu. İngiltere’nin en tanınmış gezgin komedyenlerinden biri olan Hobbs, bu tür yıpratıcı stand-up performanslarına oldukça aşina. Gezgin komedyenler, barlar, kulüpler, tiyatrolar ve festivaller gibi çeşitli mekanlarda stand-up komedisi yapan sanatçılar olarak tanımlanıyor. Bu tür gösteriler, öngörülemez olmaları ve ‘zoraki kahkahalar’ yaratmalarıyla biliniyor. Hobbs, Londra’nın en acımasız salonlarından bazılarında bu zorluğu yaşamış bir komedyen. Covent Garden Social Club’ın üst katındaki özel bir akşamda, Hobbs sahneye her zamanki malzemesiyle değil, yapay zeka platformu ChatGPT tarafından kendisi için yazılan bir stand-up setiyle çıktı. Seyircilere şöyle seslendi: “Eğer bu şakaları gülerek izlerseniz, hepimiz işsiz kalacağız!”
Estudio Santa Rita, OpenAI tarafından geliştirilen yapay zeka robotu ChatGPT, iki yıl boyunca yapay zekayı geniş kitlelere ulaştıran ilk araç oldu. Ancak sanat söz konusu olduğunda, yapay zekanın gerçekten yaratıcı olup olmayacağı hala büyük bir tartışma konusu. ChatGPT gibi büyük dil modelleri (LLM’ler), internetten ve diğer kaynaklardan toplanan milyarlarca satır metni işler; kelimeler ve cümleler arasındaki kalıpları ve ilişkileri ortaya çıkarır. Sonuç olarak, yapay zeka araçları, bu verileri kullanarak belirli bir soruya en olası cevapları üretir. Bu durum, yapay zeka araçlarının yalnızca mevcut bilgileri çoğaltabileceği anlamına geliyor. Ancak aynı zamanda, ortaya çıkan sonuçlar benzersiz bir fikir kombinasyonu da olabiliyor. Bu noktada, yapay zeka tarafından üretilen içeriğin yaratıcılık sayılıp sayılmayacağı ise felsefi bir soru ve şu anda tatmin edici bir yanıtı yok.
Bir Robot Komik Olabilir Mi?
Southampton Üniversitesi’nde internet bilimi profesörü olan ve boş zamanlarında stand-up komediyle uğraşan Les Carr, “Yapay zekanın şaka yapabilmesi, beş yaşındaki bir çocuğun yaptığına benzer bir şeydir. Yani, çocukların duydukları başarılı bir şakayı tekrarlaması veya bunun bir varyasyonunu yapmaya çalışması gibi” diyor. Carr, komedyenlerin son beş yılını TikTok, Instagram ve YouTube gibi platformlara içerik koyarak geçirdiğini belirterek, “OpenAI, Google ve Facebook’un bu çalışmaları çalmasından endişe duymalılar. Tıpkı yazarlar ve diğer sanatçılar gibi.” ifadelerini ekliyor.
“Şakalar, insanların internette ve sosyal medyada paylaşmayı sevdiği şeylerdir. Bu nedenle, yapay zekanın ürettiği bir şakanın kökenini belirlemek oldukça zor. Soru şu: Bunu [yapay zeka] uydurdu mu yoksa sadece tekrar mı etti?” Hobbs, yapay zekadan sahnesi için şakalar yazmasını istediğinde beklemediği bir durumla karşılaştı. ChatGPT, şakaları erkek bir komedyenin bakış açısından yazmaya başladı. Bu şakalar ise alışveriş takıntılı bir kız arkadaşa odaklanıyordu. Hobbs, yapay zekadan esprileri bir kadın bakış açısından yeniden yazmasını istediğinde, yapay zeka bu kez alışveriş takıntılı kız arkadaşını birinci şahıs olarak aktardı. Ancak bu şakalarda, yapay zeka genellikle Y kuşağı kadınlarına yönelik kaba ve tembel klişelere başvuruyordu. Yapay zekanın ürettiği şakalardan biri, “Sosyal hayatım patlama yaşıyor. Patlamadan kastınız, en iyi arkadaşımın Wilson adında bir saksı bitkisi olmasıysa…” şeklindeydi.
İyi Bir Stand-Up, Hikaye Anlatır
Stanford Üniversitesi’nde yüksek lisans öğrencisi ve yapay zeka uzmanı olan Michael Ryan, yapay zeka modellerinin tatmin edici kurgular ve son esprileri oluşturmakta zorlanmasının şaşırtıcı olmadığını belirtiyor. “İyi yapılmış bir stand-up, seyirciyi komik bir hikayenin içinden geçirerek komik bir espriye kadar götürebilir. Komedyen, esprinin nereye gittiğini bilir ve seyirciyi oraya yönlendirir.” Ryan, modern LLM’lerin bu şekilde çalışmadığını hatırlatıyor; bu durum, yapay zekanın gerçek zamanlı olarak uyum sağlayamayacağını gösteriyor. Ancak bu, gelecekte değişebilir. Yapay zekanın çevresindeki dünyayı daha iyi anlamasını sağlamak için araştırmalar sürüyor. Ryan, “Araştırmacılar şu anda sesle ilgili yetenekleri mükemmelleştirmek için çalışıyor” diyor. Uzmanlar, “sosyal faktörleri anlayabilen ve bir izleyici kitlesine uyum sağlayabilen yapay zeka modelleri” üzerinde çalışıyorlar.
Birkaç Yıl İçinde Olabilir
Ryan, yapay zeka tarafından üretilen esprilerin sınırlarını test etmek için çalışan büyük bir analitik projenin parçasıydı. Araştırması, şakaların mevcut sınırlamalarını ortaya koydu. Ancak Ryan, yapay zeka teknolojisinin bu hızla büyümesinin “önümüzdeki birkaç yıl içinde gerçekten komik yapay zeka şakaları” üretebilecek LLM’ler geliştirebileceğine inanıyor. Yapay zekanın, usta komedyenlerin sahnesini taklit etmesi için biraz zaman geçmesi gerekebilir. Ancak, tek bir komik espri yazma konusunda araştırmacılar şimdiden ilerleme kaydetti. Senarist Simon Rich, yaratıcı görevler için geliştirilen ancak yayımlanmamış “code-davinci-002” adlı bir OpenAI modelini kullandı ve deneyimlerini 2023 yılında Time dergisi için yazdı. Rich, yapay zeka tarafından kaleme alınan (ve daha sonra Werner Herzog tarafından yüksek sesle okunan) bir şiir kitabı üzerinde diğer iki yazarla işbirliği yaptı. Ancak öncesinde yapay zekadan bazı şakalar yapmasını da istedi. Sonuçlar o kadar iyiydi ki Rich, bunun kendisine kabuslar gördürdüğünü söyledi. Rich, yapay zekayı hiciv sitesi The Onion’dan birçok manşetle besledi. Yapay zekadan benzer alaycı manşetler üretmesini istediğinde, yapay zeka “Yönetmen, gerçek Batman’i kullanmakta ısrar edince yeni Batman filminin bütçesi 200 milyon dolara çıktı” şeklinde bir yanıt verdi.
Mizah öznel bir deneyimdir. Ancak yapay zeka robotunun şakaları, Rich’in beklentilerinin çok ötesine geçti. Güney Kaliforniya Üniversitesi’nde doktora öğrencisi ve esprileri komik kılan şeylerin psikolojisi konusunda çalışan Drew Gorenz, yapay zeka tarafından üretilen komedinin yalnızca modele verilen komut kadar iyi olduğunu düşünüyor. Gorenz, “Komedyenler de dahil olmak üzere çoğu insan, bir yabancı tarafından ‘komik bir şey söyle’ dendiğinde iyi bir performans sergileyemez. İstek ne kadar spesifik olursa, cevap da o kadar iyi olur.” diyor. Bazı yapay zeka modelleri diğerleriyle kıyaslandığında daha iyi sonuçlar üretebilir. Örneğin ChatGPT ve Google’ın Gemini’si, genel amaçlı uygulamalar için geliştirildi. Ancak sadece mizah üzerine kurgulanmış bir yapay zeka aracının diğer modellerden daha iyi espriler üretmesi mümkündür.
İnsana Yatırım Yapmak
London School of Economics’te iletişim doçenti ve yapay zekanın medya üzerindeki etkisini inceleyen Alison Powell, komediyi dijitalleştirme çabasının pratik ve etik olmadığı kadar nafile bir çaba olduğunu belirtiyor. Üretimsel yapay zeka modelleri geliştirmenin devasa ölçüde enerji ve maliyet gerektirdiğini vurguluyor. “Bu iş için yapay zekaya yatırım yapmak yerine, genç komedyenlere ve kültürel üretime yatırım yapmak muhtemelen daha ucuz, daha ilginç ve çok daha fazla sürprize gebe sonuçlar getirecektir.”
Estudio Santa Rita, bu yaz Londra’ya geri dönen Hobbs, seyircisini, kendisinin ve onların “yeni siber efendilerin elinde olduğu” konusunda uyardı. Yapay zekanın yazdığı şakalarına gelecek olumlu tepkiler, stand-up komedi için bir dönüm noktası olabilirdi. Neyse ki, sadece düzensiz kahkahalar oldu. Hobbs, seyirciye “Bir keresinde karıma ruj yerine yapıştırıcı vermiştim. Hala benimle konuşmuyor.” satırlarını okudu. Başka bir şaka ise şuydu: “Flört alışveriş gibidir. İstediğinizi almak için dışarı çıkarsınız ve sonunda ihtiyacınız olmayan bir şey alırsınız.” Hobbs, bunun hemen sonrasında sahnede, “Hayatım boyunca hiç bu kadar aptal hissetmemiştim.” dedi. Ancak daha derin bir gerçek ile karşı karşıyayız. Bir yapay zeka modeli, şaka yapma hareketlerini gerçekleştirebilir. Hatta bazı nüansları bile yakalayabilir. Ancak seyirci karşısındaki o patlama anlarını sadece gerçek bir komedyen aşabilir. Görünen o ki, yapay zeka modelleri henüz bu gizli sosu çözebilmiş değil. Bu nedenle komedyenler, kariyerlerinin tozunu almak zorunda kalmayacaklar. Rahat bir nefes alabilirler.
