Yaşlılarda Müzik Hafızası ve Bilişsel Gerileme
İleri yaşlardaki bireylerin hafızalarında gerilemeler yaşanması sık karşılaşılan bir durumdur. Özellikle Alzheimer gibi nörolojik hastalıkları olmayan yaşlılar, zaman zaman günlük yaşamlarında bazı şeyleri unutma eğiliminde olabilirler. Ancak, yapılan araştırmalar müzik hafızasının bu bilişsel gerilemeden daha az etkilendiğini ortaya koymaktadır.
Kanada’daki Newfoundland Senfoni Orkestrası’nın gerçekleştirdiği bir çalışma, bu konuyu daha derinlemesine incelemeyi amaçlamıştır. PLOS One dergisinde yayımlanan bu araştırmada, 18 ile 86 yaş arasındaki toplam 90 sağlıklı katılımcı yer almıştır.
- Katılımcılar, konser öncesinde her bir eserin tema müziğini, yani parçanın temel melodisini üç kez dinlemişlerdir.
- Konserde, tema müzikleri önce tüm orkestra tarafından ardından da yalnızca bir enstrümanla çalınmıştır.
- Katılımcılardan, tema müziklerini duyduklarında kaç enstrümanın çaldığına bakmaksızın bir düğmeye basmaları istenmiştir.
Etkinlikte, ünlü besteci W.A. Mozart’ın Eine kleine Nachtmusik adlı eseri ile birlikte, araştırma için özel olarak bestelenmiş iki farklı parça sahne almıştır. Bu eserlerden biri klasik müzik kurallarına uygunken, diğeri bu kuralların çok ötesine geçmiştir. Araştırma ekibi, katılımcıların Mozart’ın eserini defalarca dinlediklerini varsayarak bu eseri kontrol grubu olarak kullanmıştır. Beklenildiği gibi, katılımcılar bu eserdeki tema müziğini kolaylıkla tespit etmişlerdir.
Diğer parçalarda ise, katılımcıların doğru saptama yapma oranı belirgin bir şekilde düşmüştür. Özellikle son eserde katılımcılar oldukça zorlanmışlardır. Ancak dikkat çekici bir bulgu, yaşa bağlı olarak melodiyi tespit etme becerisinde kayda değer bir farklılık gözlemlenmemiş olmasıdır.
Bilim insanları, bu bulguların yaşlı bireylerde hafızaya yönelik tedavi yöntemlerinde müziğin kullanılabileceğine işaret ettiğini belirtmektedir. Araştırmacılar, makalelerinde şu ifadeleri kullanmaktadır:
Müziği tanıyabilme bir güç olarak değerlendirilebilir ve rehabilitasyon süreçlerinde hafızanın diğer yönleri bu güç üzerine inşa edilebilir.
Ayrıca, araştırmacılar yeni kelime ya da kavramların tanıdık bir müzikle eşleştirilerek daha kolay hatırlanabileceği fikrini de ifade etmektedirler. Bu durum, müziğin bilişsel işlevleri desteklemedeki potansiyelini yeniden gözler önüne sermektedir.
