Bangladeş’teki Seçim Öncesi Gelişmeler
Washington Post gazetesinin haberine göre, Bangladeş’te 7 Ocak 2024’te gerçekleştirilecek genel seçimler öncesinde, Hint yetkililerin ülkedeki seçim baskısının artması üzerine ABD’li yetkililerle bir araya geldiği iddia ediliyor. Haberde, Hindistan ve ABD yetkililerinin yaklaşık bir yıl önce bir toplantı gerçekleştirdiği bildirildi.
Hint yetkililer, Bangladeş’teki seçimlerle ilgili ciddi endişelerini dile getirerek, Başbakan Şeyh Hasina’nın yerine muhalefetin kazanması halinde Hindistan’ın güvenliğinin tehlikeye gireceği düşüncesini paylaştılar. Bunun yanı sıra, Başkan Joe Biden yönetiminin 2021 yılında Bangladeş polisi ve yetkililerine insan hakları ihlalleri gerekçesiyle yaptırım uygulama kararı aldığını hatırlatan kaynaklar, ABD’li yetkililerle yapılan bu görüşmelerde, Hint hükümetinin bir danışmanının şu ifadeleri kullandığını aktardı: “Siz (ABD) bu meseleyi demokrasi açısından değerlendiriyorsunuz ancak bizim için sorun çok daha ciddi.”
ABD ve Hindistan, seçim sonrası gelişmeleri değerlendirerek Bangladeş’e yönelik politikalarını gözden geçirme ihtiyacı hissettiler. Hasina’nın galibiyetiyle sonuçlanan genel seçimlerin ardından temmuz ayında patlak veren şiddetli protestolar, ülkenin siyasi atmosferini derinden etkiledi. Protestoların ardından, Hasina’nın Hindistan’a sığınması, iki ülkenin Bangladeş politikalarını yeniden şekillendirmelerine yol açtı.
ABD’deki bazı yetkililerin Hasina’ya karşı daha sert bir tutum sergilenmesi gerektiği görüşünü savunurken, bazıları da Hasina’yı daha da yabancılaştırmanın tehlikeli olabileceğini dile getirdi. Öte yandan, Hindistan hükümeti, Hasina’nın iktidarda kalması için ABD’yi ikna etmeye çalıştı. Hindistan’daki bazı yetkililer, ülkenin Bangladeş’teki durumu yanlış değerlendirdiğini ve bu nedenle Hasina’yı uzun süre desteklediklerini kabul ederken, ABD’li yetkililer, Hasina’nın ülkeyi terk etmesinde kendi ülkelerinin bir rolü olduğunu kesin bir dille reddetti.
Bangladeş’teki Protestoların Arka Planı
Bangladeş’te, 1971 yılındaki Bağımsızlık Savaşı’nda görev alan kişilerin çocuklarına kamuda kontenjan ayrılması kararı alındığında, temmuz ortasında öğrencilerin öncülüğünde protestolar başlamıştı. Yüksek Mahkeme, temmuz sonlarında kontenjan kotası oranlarını düşürdüğünde, gösterilerin sona erdiği duyurulmuştu. Ancak, gösterilerde yaşanan şiddet olaylarından sorumlu tutulan Cemaat-i İslami Partisi ve öğrenci kanadının yasaklanmasının ardından, protestocular “adalet” talebiyle yeniden sokaklara döküldü.
Bangladeş’teki protestolar sırasında, şiddet olaylarında yüzlerce kişi yaşamını yitirmiş, binlerce kişi gözaltına alınmıştı. Şiddetin tırmanması üzerine Başbakan Şeyh Hasina, resmi konutundan ayrılarak askeri helikopterle Hindistan’a gitmek zorunda kaldı; bu esnada göstericiler, Başbakan’ın resmi konutunu bastı. Bangladeş Ordu Komutanı General Waker-Uz-Zaman, siyasi parti temsilcileriyle yaptığı görüşmelerin ardından Hasina’nın istifa ettiğini ve geçici bir hükümetin kurulacağını açıkladı.
Nobel ödüllü Muhammed Yunus, 8 Ağustos’ta geçici hükümet başkanı olarak yemin ederek göreve başladı. Bu gelişmeler, Bangladeş’in siyasi geleceği açısından önemli bir dönüm noktası olarak değerlendiriliyor.
