Türkiye enerji üretimi konusunda dışa bağımlıdır. Ancak 2035 yılına kadar planlanan yenilenebilir enerji projeleri ile bu zinciri kırmayı hedeflemektedir.

Türkiye’de Yenilenebilir Enerjinin Geleceği: Girişim ve Projeler

Karbon emisyonu, sera gazı ve iklim değişikliği maalesef her geçen gün ülkemizi daha fazla etkilemeye devam ediyor. Yükselen sıcaklık yaz aylarının kurak geçmesinin en önemli sebeplerindendir. Üç tarafı denizlerle çevrili olan ülkemizde kuraklık ve su kıtlığının geleceğin en büyük problemlerinden olduğu düşünülüyor. Elbette bazı sektörlerde bu problemleri gidermek için önemli çalışmalar yapılıyor.

Aslında burada öne çıkan soru tam olarak şu oluyor: Ne yapmamız gerekiyor? Açıkçası bu noktada büyük şirketlere, startuplara ve hükümete büyük bir sorumluluk düşüyor. Enerji çalışmaları ve yenilenebilir enerji kullanımı için startuplara destek olmak zorundayız. Girişim ve projeler toplumun tüm kesimine yayılırsa önemli bir şekilde destek görebilir. Bugün bu sorunun etrafında dolaşarak Türkiye’de yenilenebilir enerji üzerine konuşacağız. Elbette girişim ve projeler üzerine de bazı örneklerden bahsedeceğiz. Hazırsanız hemen başlayalım ve yenilenebilir enerjide Türkiye’nin rolüne yakından bakalım.

Türkiye’de Enerji Kullanımı

Türkiye’de her yıl kullanılan elektrik miktarında ciddi bir artış yaşanıyor. Kaçak elektrik ve verimsiz üretim de bu duruma destek oluyor diyebiliriz. Ancak bazı yıllarda enerji tüketimi olumlu şekilde değişiklik gösterebilmektedir. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı’nın yaptığı açıklamaya göre, 2022 yılında elektrik tüketimi önceki yıllara %0,5 azalmış durumdaydı. Aynı şekilde elektrik üretimi de 2021 yılına göre %1.9 azalmıştı. Elbette bu değer her yıl değişkenlik gösterse de daima yükselme eğiliminde olduğunu da belirtmek isteriz. Şimdi sizlere Türkiye Ulusal Enerji planına göre önümüzdeki yıllarda tüketilmesi beklenen elektrik miktarından bahsedeceğiz.

• 2025 – 380,2 TWh
• 2030 – 455,3 TWh
• 2035 – 510,5 TWh

Görüldüğü üzere 2025’den itibaren 10 yıl sonrasında elektrik tüketimi neredeyse %25’in üzerine çıkmış durumda. Bu gerçekten çok ciddi ve endişe edilmesi gereken bir artış. Ancak Türkiye’nin bununla ilgili mücadele etmek için hazırladığı bir planı var. Plana göre 2030 yılına kadar ülkemizin tüm elektrik tüketiminin %32’si yenilenebilir kaynaklarından sağlanacak. Doğal olarak bu durum hem maddi olarak hem de enerji verimini büyük oranda artıracaktır. Yine de tüm bu gelişmelere rağmen hızla büyüyen nüfusun ihtiyacı olan elektrik üretimini maalesef karşılayamıyoruz. Bu da enerji konusunda ekonomimizin dışa bağımlı olması anlamına geliyor. Son yıllarda yaşanan gelişmeler güneş panelleri ve rüzgar enerjisi gibi alanlarda maliyetin azaldığını gösteriyor. Mesela güneş panellerine ayrılan maliyet neredeyse %90 şeklinde düşüş göstermiş. Bu oran rüzgar enerjisi sektöründe %50’dir. Şimdi isterseniz gelin enerji üretimine dair ülkemizde planlanan projelere yakından bir bakalım.

Enerji Üretimine Dair Girişim ve Projeler

Hava kirliliği, karbon emisyonu, sera gazı ve dışa bağımlılığı azaltmak için çok sayıda aktif projeden söz edebiliriz. Her proje kendi alanında önemli olsa da bazı kamu projelerine göz atmak gerektiğini düşünüyoruz. Nitekim bu projeler gerçekten uzun vadeli olup büyük yatırımlarla ülkemizin üretimine katkıda bulunacaktır. İşte o projelerden sadece bazıları:

• Reengen: Endüstriyel sanayi tesislerinde enerji kullanımını optimize etmeyi hedefleyen bir uygulamadır. Uygulama internet üzerinden kontrol edildiği için anlık veri almak mümkündür. Anlık veriler sayesinde enerji konusunda tesisler bilgilendirilerek bu yönde çalışmalar yapılabilmektedir.
• Güneş Çanağı: Güneş çanağı güneş panellerinin daha ideal şekilde tasarlanmış halidir. Kişisel kullanımda öne çıkan bu çanak sayesinde kendi yenilenebilir enerjinizi üretme şansınız vardır.
• Cosa: Günlük ev hayatında kullanılan enerjiden tasarruf yapmayı hedefleyen bir mobil uygulamadır. Tüketiminizi mobil uygulama ile net olarak görebilir ve tasarruf için gereken adımları atabilirsiniz.
• HyperCFD: Rüzgar gücünü kullanarak enerji üreten santrallerin 24 saatlik üretim verisini tutan ve işleyen bir bilişim servisidir. Üretim tahminleri konusunda isabetli tahminler yapan bu uygulama sayesinde işletmelerden devlete ait büyük projelere kadar herkes faydalanabilmektedir.
• Su Altı Türbinleri: Derin denize veya okyanus sahillerine sahip olan ülkeler su altı türbinleri ile enerji üretimine hazırlanıyor. Türkiye’de belli noktalarda dalgaların gücünü kullanarak elektrik üretimine geçiş yapabilir.

Hidroelektrik, rüzgar, jeotermal, doğal gaz ve güneş enerjisi gibi çok sayıda alanı etkileyen projelerin olduğundan bahsetmiştik. Ülkemiz 2030 ve sonrasına hazır bir şekilde ilerliyor diyebiliriz.

Yenilenebilir Enerjide Hangi Teknolojiler Daha Önemli?

Yenilenebilir enerji kaynaklarının verimlilik ve maliyet açısından son derece avantajlı olduğundan bahsettik. Nitekim birçok ülke artık nükleer santralleri bile maliyetinden dolayı terk etmeye başladı. Bizim de ülkemizde 1 adet nükleer santral kurulum aşamasında. Her ne kadar yüksek enerji üretimi sağlasa da nükleer güç yenilenebilir enerji üretimi açısından zayıf kalmaktadır. Peki tam olarak hangi enerji kaynakları yenilenebilir üretimde ön plana çıkmaktadır? Şimdi sizlere bu konu üzerinden küçük bir liste paylaşacağız.

• Hidroelektrik Santrali: Türkiye’nin yenilenebilir enerji üretiminin yaklaşık olarak %30’unu hidroelektrik santralleri karşılamaktadır. Mesela Atatürk ve Keban barajları en büyük üretim tesislerindendir.
• Rüzgar Enerjisi: Ege ve Akdeniz kıyılarının bol rüzgarlı olması Türkiye’nin rüzgar enerjisine yatırım yapmasını kolaylaştırıyor. Son verilere göre 11 GW gücünde kurulu rüzgar enerjisi santraline sahibiz.
• Güneş Enerjisi: Türkiye güneş enerjisi ile elektrik üretiminde dünyada 11. sırada yer alıyor. Özellikle kişisel ve endüstriyel alanda kullanılan güneş panelleri 8 GW gücüne sahiptir.
• Jeotermal Enerji Kaynakları: Ülkemizde çok fazla olmasa da Denizli gibi bazı özel yerlerde jeotermal enerji üretim merkezleri bulunmaktadır. Bu enerji yönteminin üretim gücü ise 1.7 GW’dir.

Bakanlığın paylaştığı verilere göre ülkemizde son durum bu şekildedir. Umuyoruz ki gelecekte enerji konusunda dışa bağımlılığımız tamamen azalır ve kendi kendimize yetebiliriz.