Dünya Sağlık Örgütü ve Küresel Sağlık Gelişmeleri
Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), global sağlık politikalarının belirlenmesinde ve sağlık hizmetlerinin geliştirilmesinde öncü bir rol üstlenmektedir. DSÖ Genel Direktörü Tedros Adhanom Ghebreyesus, son basın toplantısında sağlık alanında kaydedilen önemli gelişmeleri ve karşılaşılan zorlukları detaylı bir şekilde ele almıştır. Bu yazıda, DSÖ’nün sağlık alanındaki önemli başarılarına, karşılaştığı zorluklara ve gelecekteki hedeflerine odaklanacağız.
Sağlık Alanındaki Başarılar
DSÖ, 2023 yılı itibarıyla dikkat çekici gelişmelere imza atmıştır. Ghebreyesus, 9 ülkenin bazı hastalıklardan tamamen arındığını belirtmiştir. Bu ülkelerdeki başarılar, sağlık sistemlerinin güçlendirilmesi ve aşılamaların yaygınlaştırılması ile mümkün olmuştur. Örneğin, 12 milyon dozdan fazla sıtma aşısı Afrika’nın 17 ülkesine ulaştırılmıştır. Bu durum, kıtanın sağlık durumunu iyileştirmeye yönelik önemli bir adım olarak değerlendirilmektedir.
Ayrıca, 150 ülkede sigara kullanımının düştüğü gözlemlenmiştir. Bu durum, halk sağlığını koruma çabalarının bir sonucu olarak, sigara ile mücadelede elde edilen başarıyı göstermektedir. Ancak, bu olumlu gelişmelere rağmen, bazı bölgelerde sağlık sistemleri ciddi tehditlerle karşı karşıya kalmaktadır.
Çatışmalar ve Sağlık Sistemine Etkileri
Lübnan, Gazze, Sudan ve Ukrayna gibi bölgelerde yaşanan çatışmalar, sağlık hizmetlerinin sunumunu olumsuz etkilemektedir. Ghebreyesus, bu çatışmaların çok sayıda ölüme, yıkıma ve yerinden edilmeye neden olduğunu vurgulamıştır. DSÖ kayıtlarına göre, sağlık hizmetleri bir yılda 1370 kez hedef alınmış ve bu durum sonucunda 805 kişi hayatını kaybetmiştir.
Suriye’deki gelişmeler ise yeni bir umut ışığı olarak değerlendirilmektedir. Halep ve İdlib’de sağlık kurumları yoğunlukla çalışmakta, ancak bazıları hizmetlerini askıya almak zorunda kalmaktadır. 19 saldırı kayıtlara geçmiştir ve bu durum, sağlık hizmetlerine olan ihtiyacın ne denli büyük olduğunu göstermektedir. Ghebreyesus, 15 milyon kişinin acil sağlık hizmetlerine ihtiyaç duyduğunu ifade etmiştir.
Yeni Tehditler ve Mücadele Stratejileri
Ghebreyesus, Afrika’daki M çiçeği virüsünün küresel bir endişe kaynağı olduğunu belirtmiştir. Ayrıca, Ruanda’da ortaya çıkan Marburg virüsünün kontrol altına alındığına dair olumlu haberler bulunmaktadır. Ancak, kuş gribinin yayılması ve kolera ile kızamık gibi hastalıklardan dolayı yaşanan ölümlerin artması, sağlık otoritelerini alarma geçirmiştir.
Son bir yıl içerisinde koleradan ölümlerin yüzde 71 arttığı ve kızamık vakalarının yüzde 20 yükseldiği tespit edilmiştir. Ayrıca, yetişkinlerde şeker hastalığı oranının 1990’dan bu yana dört kat arttığı gözlemlenmiştir. Ghebreyesus, Ruanda’da henüz adı konmamış bir hastalığın 416 vakaya ve 31 ölüme yol açtığını duyurmuş ve bu durumun ciddiyetine dikkat çekmiştir.
COVİD-19’un Süregelen Etkileri
COVİD-19, dünya genelinde hala etkili bir tehdit oluşturmaktadır. Ghebreyesus, “Covid-19’dan geçmiş zamanmış gibi söz edemeyiz” diyerek, bu hastalığın devam eden tehlikelerine vurgu yapmıştır. Son beş yılda toplam 7 milyon kişinin bu hastalıktan dolayı hayatını kaybettiği bilgisi, durumun ciddiyetini ortaya koymaktadır.
Ghebreyesus, dünyanın yeni bir pandemiye hem hazır olduğunu hem de olmadığını ifade etmiştir. Yeni bir pandeminin bugün başlaması durumunda, dünya 5 yıl önce Covid-19’a zemin hazırlayan kırılganlıklarla karşılaşacaktır. Ancak, DSÖ ve Dünya Bankası, pandemilere karşı daha hazırlıklı olabilmek için Pandemi Fonu oluşturmuştur. Bu fon ile çok sayıda projenin desteklendiği ve yerel ilaç ve aşı üretimine önem verildiği belirtilmiştir.
Sağlık Eşitsizlikleri ve Çözümler
Dünya genelinde sağlık hizmetlerine ulaşımda ciddi eşitsizlikler bulunmaktadır. Ghebreyesus, dünya nüfusunun yarısının temel sağlık hizmetlerine ulaşamadığını vurgulamıştır. Dünya genelinde sağlık hizmetlerine ulaşım imkanları artarken, 2 milyar insan sağlık hizmeti ve ilaçlar için ödeme yapmanın sonucunda finansal zorluklar yaşamaktadır. Bu durum, sağlık sisteminin yeniden yapılandırılması ve güçlendirilmesi gerektiğini ortaya koymaktadır.
Sonuç olarak, DSÖ’nün sağlık alanındaki mücadeleleri ve başarıları, global sağlık politikalarının gelişimine katkıda bulunmakta ve insan sağlığını koruma çabalarını güçlendirmektedir. Ancak, karşılaşılan zorluklar ve sağlık eşitsizlikleri, uluslararası işbirliğini ve güçlü sağlık sistemlerini gerektirmektedir.
